بررسی روابط برخی صفات کمی و کاربرد آنها در توصیف توده های ایرانی شاهدانه (Cannabis sativa L.)

این پژوهش به منظور بررسی روابط بین صفات کمی و کاربرد آنها در توصیف توده های شاهدانه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که از نظر همه صفات مورد بررسی به جز صفت شمار گل آذین جانبی، تفاوت معنی داری در بین توده ها وجود داشت. کمترین ارتفاع نهایی در توده های سرو و سقز (به ترتیب 20/81 و 80/78 سانتی متر) و بیشترین میزان آن در دشت مغان، رامهرمز، دزفول 2 و بشرویه (به ترتیب 203، 40/222، 40/198 و 30/195سانتی متر) مشاهده شد. همچنین کوتاه ترین زمان گلدهی در توده های اردبیل، سرو، کرمانشاه، سقز و سعادت شهر (به ترتیب 91، 89، 40/88، 10/84 و 20/88 روز) و بیشترین آن مربوط به توده قزوین 1، رامهرمز و شیراز (به ترتیب 80/108، 50/111 و 30/114 روز) بود. روابط بین صفات مورد بررسی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری در بین برخی صفات مانند ارتفاع نخستین گره متناوب که نشانه ورود به مرحله زایشی است با قطر ساقه (70/0r= )، شمار گره (76/0r= ) و میانگین طول میانگره (71/0r= ) وجود داشت. کمترین ضریب تغییرپذیری ها در صفت شمار روز تا تشکیل بذر( 27/2درصد ) و بیشترین میزان آن در طول گل آذین اصلی( 31/29درصد) مشاهده شد. در تجزیه به عامل ها بر پایه صفات بررسی شده، سه عامل اول 67/80 درصد تغییرپذیری های کل را توجیه کردند. بر این پایه صفات مربوط به رشد رویشی در عامل اول و صفات مربوط به پدیدشناسی (فنولوژی) گیاه به همراه ارتفاع نهایی در عامل دوم و سوم قرار گرفتند.