اثر تنش خشکی روی برخی خصوصیات مورفولوژیکی، کمیت و کیفیت اسانس در اسطوخودوس

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی بر رشد، عملکرد و ترکیب اسانس برگ گیاه اسطوخودوس، آزمایشی گلدانی برپایه طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار، در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1393 انجام گرفت. تیمارهای تنش آبی شامل 100، 85، 70 ، 55 و 40 درصد ظرفیت زراعی بودند. نتایج تجزیه های آماری نشان داد تنش آبی اثر معناداری بر مولفه های رشدی، درصد و ترکیب اسانس داشت .با کاهش مقدار آب خاک، طول ساقه، وزن تر ساقه و وزن تر ریشه و وزن خشک ریشه کاهش یافت و طول ریشه و درصد اسانس ابتدا افزایش و سپس کاهش پیدا کرد. کاهش مولفه های رشدی در سطح پنجم تنش (40 درصد ظرفیت زراعی) چنان بود که در این سطح بوته ها گل بسیار کمی تولید کردند. به همین منظور، برای ایجاد یکنواختی در نتایج آزمایش در همه تیمارها، برای بررسی فاکتورهای مربوط به اسانس، برگ ها تجزیه شدند که بیشترین درصد اسانس در شرایط رطوبتی 85 درصد به دست آمد. مهم ترین ماده در ترکیب اسانس برگ اسطوخودوس، بورنئول است که با افزایش سطح خشکی مقدار آن افزایش زیادی نشان داد. همچنین کامفور که سبب کاهش کیفیت اسانس می شود، با افزایش سطح خشکی ابتدا کاهش و سپس افزایش یافت. ازاین رو می توان نتیجه گرفت در سطوح اولیه تنش خشکی (85 درصد) درصد اسانس افزایش می یابد، ولی با شدیدتر شدن تنش (55 درصد) علی رغم کاهش در درصد اسانس تولیدشده، کیفیت اسانس افزایش خواهد داشت. بنابراین بهترین سطح تنش برای افزایش اسانس 85 و برای افزایش کیفیت اسانس 55 درصد ظرفیت زراعی است.