قانون اساسی جدید عراق و پیدایش دوبار کشمکش سیاسی

نظام مستبدانة عراق دوران صدام حسین، اقسام ناهمسانی های جامعة عراق را در چرخ گوشت ایدئولوژیک حزب بعث مضمحل کرد؛ ولی پیشینه ای بر جا گذاشت که به محض پایان کار وی، خشونت های قومی، فرقه ای و مذهبی سر برآوردند، گسل های جامعه شناختی- هویتی عراقی ها بر همدیگر غلطیدند و قساوت های گوناگون را سبب شدند. نگارنده بر این باور است که یکی از مولفه های سبب ساز بروز بی ثباتی کنونی، شیوۀ تدوین و تصویب قانون اساسی جدید عراق است. وجود شکاف های عمیق قوم شناختی، جمعیت شناختی، دین شناختی و جامعه شناختی در عراق، خود به خود مسبب افزایش خشونت در محیطی شد که پیشینه فرهنگ دموکراتیک نداشت و بذر خصومت، از پیش، در آن کاشته شده بود. در جامعة عراق، به دلیل وجود پیشینه ساختار سیاسی ویژه (چیرگی ارتش، سنی ها و حزب بعث) عدم توسعة جامعة مدنی، سیاست های کوچ دادن و عربی سازی و حاکمیت پدرسالاری نوین حزب بعث، هیچ گاه زمینه ای مساعد برای رشد نهادهای دموکراتیک پدیدار نشد. روند مهندسی گونة تدوین قانون اساسی عراق، نیز سبب شد عراقی ها، بدون ممارست های دموکراتیک، به عرصه ای گام بگذارند که از پیش آن را به درستی نمی شناختند.