تعیین خطر نسبی بروز سرطان مری در شهرستان های ایران با استفاده از مدل چند سطحی بیزی مکانی- زمانی

میزان بروز استاندارد شده سنی سرطان مری در ایران برای زنان در رتبه پنجم و برای مردان در رتبه هشتم قرار دارد. در مطالعه حاضر، با توجه به بروز بالای سرطان مری و ضرورت آگاهی از چگونگی توزیع جغرافیایی این سرطان، نقشه بندی بروز این سرطان در سطوح استانی و شهرستانی ترسیم شد.
این پژوهش از نوع کاربردی اکولوژیک بود. جامعه مورد مطالعه از تمام بیماران مبتلا به سرطان مری بین سال های 1384 تا 1386 در ایران تشکیل شد. جهت برآورد خطر نسبی سرطان مری، از مدل چند سطحی بیزی مکانی- زمانی استفاده گردید. داده ها دارای سه سطح تو در توی جغرافیایی است که در آن شهرستان ها داخل استان ها و استان ها هم در زمان (سال) لانه کرده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رویکرد بیزی INLA (Integrated nested Laplace approximation) در نرم افزار R انجام شد.
تعداد کل سرطان مری ثبت شده در سال های 86-1384 در ایران 7160 مورد بود. بر اساس نتایج مدل سه سطحی با تعدیل تمامی عوامل خطر، روند تغییرات سالانه معنی دار و افزایشی مشاهده شد.
با توجه به برازش مدل سه سطحی با تعدیل عوامل خطر فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار، مصرف میوه ها و سبزیجات و اضافه وزن، توصیه می شود که در مطالعات آینده از مدل های چند سطحی با تعدیل عوامل خطرساز موثر بیشتری استفاده شود. این مطالعه نشان داد که مناطق شمال شرقی، شمال غربی و بعضی از نقاط مرکزی ایران دارای بیشترین خطر بروز سرطان مری می باشد.