استفاده از اختراع ثبت شده در تحقیقات آزمایشگاهی (مطالعه تطبیقی)

یکی از موضوعات بحث برانگیز در مجموعه گفتمان مالکیت فکری استفاده از اختراع ثبت شده در تحقیقات آزمایشگاهی است. از آنجا که دانش و فناوری به کاررفته در اختراع منبع ارزشمندی برای پیشبرد تحقیقات و اکتشافات متعاقب است، بسیاری بر این عقیده هستند که قلمروی مجاز برای انجام آزمایش بر روی موضوع اختراع می بایست گسترش یابد. برخلاف این رویکرد، مقاله پیشرو ضمن مطالعه تطبیقی قوانین چند کشور چنین استدلال می کند که توسعه استثنائات بر حقوق مخترعین و افزایش محدوده استفاده از اختراع می تواند موجب برهم خوردن تعادل ایجادشده میان هزینه های صرف شده برای ابداع و ثبت آن از یکسو و حقوق اعطایی از سوی دیگر گردد و متعاقبا منجر به تضعیف مبنای وجودی و کارکرد اصلی نظام ثبت اختراع، یعنی ایجاد انگیزه و تشویق اعضای جامعه به نوآوری شود. بنابراین مصادیق استثنائات بر این حقوق می بایستی محدود نگه داشته شوند و به جای افزایش این استثنائات، نسبت به تقویت و ترویج سازوکارهای قانونی استفاده از اختراع که همراه با رضایت مخترع هستند، اقدام کرد. این مقاله برگرفته شده از طرح پژوهشی در مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران می باشد.