بررسی تطبیقی «ریته» و «اشه» در هند و ایران باستان

در میان پرسش های انسان درباره هستی پیرامون خود، پس از سوال از چگونگی پیدایش جهان، پرسش از چگونگی برقراری و بقای کی هان، اساسی ترین پرسش او بوده است. یکی «نظم کی هانی» از عمومی ترین پاسخ هایی که به این مساله داده شده است، وجود یک اصل در هستی است که باعث می شود جهان با هماهنگی و استواری به پیش «قانون کی هانی» یا رود و بقاء و دوام یابد. در اعتقادات هند باستان، این اصل نظم یا قانون کی هانی با عنوان معرفی شده است. ریته و اشه هم به لحاظ «اشه» یا «ارته» و در ایران باستان با عنوان ، «ریته» مفهومی و هم به لحاظ زبان شناختی یکسان اند و هر دو، اعتقاد به وجود اصل نامتشخص نظم در هستی را، که مبنا و مجرای تمام نظامهای کی هانی، آیینی و اخلاقی در جهان است، نشان می دهد. ریته و اشه تحت نظارت و محافظت ویژ ه خدایان قرار دارند و بیرون رفتن از حدود آنها و شکستن حرمت و قوانین آنها با مجازات و شوربختی همراه خواهد بود. بنابراین همه دینداران و حتی خدایان می کوشند تا با این قانون کی هانی هماهنگ باشند و به راستی ) «اشون» دارنده ری ته) یا ) «ریتاون» بر طبق اصول آن رفتار کنند، تا شایسته عنوان پیوسته) گردند و به سعادت و نیکبختی بی زوال و همیشگی دست یابند.