تدوین و تبیین مدل توسعه حسابداری مدیریت در ایران

بحث کلی تئوری اقتضایی، این است که یک فرم و شکل جهانی یا ایده آل برای سیستم اطلاعاتی حسابداری وجودندارد. شرایط و موقعیت های خاص، بهترین انتخاب سیستم را درآن موقعیت دیکته می نماید. دراین پژوهش باتوجه به تئوری اقتضایی به دنبال شناخت عوامل موثر بر توسعه حسابداری مدیریت در ایران هستیم.بدین منظور با بررسی عمیق ادبیات موضوع به استخراج عوامل اثرگذار بر توسعه حسابداری مدیریت در کشورهای دیگر پرداخته شد . سپس با مصاحبه با اساتید دانشگاه که درحوزه حسابداری مدیریت فعالیت اجرایی، مشاوره ای و یا تحقیقاتی داشته اند، مدیران مالی و کارشناسان ارشد واحدهای حسابداری مدیریت، عوامل موثر بر توسعه حسابداری مدیریت منبعث از ادبیات موضوع از صاحبنظران مورد پرسش قرار گرفت. با بهره گیری از نتایج بدست آمده (ادبیات پژوهش و نظرات صاحبنظران)، مدلی که بیانگر عوامل موثر بر توسعه حسابداری مدیریت باشد طراحی گردید و در مصاحبه ای نیمه ساختار یافته با صاحبنظران مورد بررسی قرارگرفت .در نهایت پرسشنامه ای که مشتمل برعوامل درونی و بیرونی موثر بر توسعه حسابداری مدیریت باشد طراحی گردید و بین صاحبنظران توزیع شد تا مدل ارائه شده تبیین گردد.
چهار دسته عوامل بر« توسعه حسابداری مدیریت در ایران» شناسایی شدند که ترتیب آنها ازنظر رتبه بندی آنتروپی شانون به این شرح است: 1) عوامل محیط کلان شامل عوامل قانونی – حقوقی، عوامل تکنولوژیکی، سطح پاسخگویی، عوامل اقتصادی و عوامل فرهنگی؛ 2) عوامل سازمانی شامل نه عامل به ترتیب اندازه سازمان، فرهنگ سازمانی، مالکیت خصوصی سازمان ها، منابع انسانی سازمان، مدیریت ارشد سازمان، منابع مالی سازمان، سطح دانش حسابداری مدیریت درسازمان، تکنولوژی درسازمان، ساختارسازمانی ؛ «ویژگی های تکنیک های حسابداری مدیریت» که به همراه «عوامل سازمانی» هردو در رتبه دوم قرارگرفتند شامل قابلیت مشاهده تکنیک، آزمون پذیری تکنیک، مزیت نسبی تکنیک، پیچیدگی تکنیک، قابلیت سازگاری تکنیک ؛ 3) عوامل محیط حرفه شامل وجودنرم افزارهای بومی حسابداری مدیریت، وجود انجمن های حرفه ای حسابداری مدیریت، وجود دوره های حسابداری مدیریت، وجود مجلات و کتب حسابداری مدیریت ،وجود آئین رفتار حرفه ای حسابداری مدیریت .
«عوامل محیط کلان» و «عوامل محیط حرفه» به عنوان متغیرهای مستقل بر «عوامل سازمانی» تاثیر می گذارند و «عوامل سازمانی» به همراه «ویژگی های تکنیک های حسابداری مدیریت» بر «توسعه حسابداری مدیریت» تاثیر گذار هستند و درنتیجه توسعه حسابداری مدیریت شاهد «بهبودفعالیت ها و فرایندهای بنگاه»، «قیمتگذاری صحیح ترمحصول»، «بهایابی صحیح تر محصول» و... خواهیم بود که به اختصار به آنها «پیامدهای توسعه» گفته می شود.