بررسی اعتبار و روایی آزمون زبان پریشی فارسی

تاکنون «آزمون زبان پریشی فارسی» به عنوان نخستین و پرکاربردترین آزمون مدون برای سنجش و درمان اختلال های زبانی بیماران زبان پریش بزرگسال و تحقیقات زبان پریشی مورد استفاده قرار گرفته است. نسخه اولیه این آزمون براساس معیارهای انطباق زبانی و فرهنگی برای گویندگان سالم فارسی زبان معیاریابی و تدوین شد و همین نسخه افزون بر بیست سال است که در کلینیک های گفتاردرمانی مورد استفاده قرارگرفته است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی روایی و اعتبار این آزمون براساس نتایج به دست آمده از بیماران زبان پریش فارسی زبان است.
در مطالعه حاضر، 57 بیمار بزرگسال فارسی زبان مبتلا به زبان پریشی (روان و ناروان) متعاقب ضایعه مغزی نیمکره چپ با دامنه سنی 19-83 سال به شیوه هدفمند در فاصله بین سال های 90-1385 از کلینیک های دانشگاهی و مراکز درمانی شهر تهران، مشهد، کرج، یزد، اصفهان و شیراز انتخاب شدند. برای بررسی روایی ملاکی آزمون، نیم رخ زبانی به دست آمده از نتایج این آزمون با تشخیص گفتاردرمانگر به منظور تعیین نوع زبان پریشی مقایسه و اعتبار آزمون از طریق محاسبه آلفای کرونباخ محاسبه شد. در ضمن برای بررسی روایی سازه آزمون، همبستگی بین مهارت های آزمون و خرده آزمون های تشکیل دهنده هر مهارت محاسبه شد.
براساس نتایج این پژوهش، اعتبار کل آزمون 93/0 به دست آمد. از نظر ساختاری بین مهارت های آزمون، همبستگی معناداری وجود داشت (05/0>P و 76/0-3/0(R=. همچنین خرده آزمون های هر مهارت از همبستگی متوسط تا بالایی برخوردار بودند (01/0>P و83/0-36/0(R=. از طرفی نتایج عملکرد انواع زبان پریشی در هر یک از مهارت های زبانی، نشان دهنده انطباق نیم رخ های به دست آمده با تشخیص گفتاردرمانگران بود.
با توجه به روایی و اعتبار بالای این آزمون، می توان از آن به عنوان یک ابزار بالینی معیار در تشخیص افتراقی انواع زبان پریشی و بررسی شدت آسیب پذیری مهارت های زبانی در مطالعات زبان شناسی بالینی در بیماران بزرگسال فارسی زبان دارای ضایعه مغزی استفاده کرد.