بررسی عناصر موسیقیایی در کیمیای سعادت

نثر صوفیه یکی از انواع نثر است که به دلیل برخورداری از انواع جلوه های موسیقی درونی به ویژه تکرار و سجع و جناس، زبانی آهنگین دارد. افزون بر این در برخی از متون صوفیه، عبارات موزون عروضی هم به کار رفته که، سبب نزدیکی هر چه بیشتر آن به زبان شعر شده است. این عناصر یعنی پاره های موزون عروضی و موسیقی درونی، افزون بر این که سبب زیبایی موسیقیایی نثر می شوند، از عوامل تمایز زبان کلیشه ای است که موجب برجستگی و غرابت کلمات می شوند. در این پژوهش کتاب کیمیای سعادت اثر محمد غزالی، که یکی از متون مهم نثر صوفیه است از این دیدگاه، یعنی میزان برخورداری از عناصر موسیقی ساز مطالعه و بررسی شده است. این پژوهش نشان می دهد، غزالی از همه عناصری که در ساخت موسیقی کلام تاثیر گذارند، در کیمیای سعادت بهره برده است. وی با استفاده از هماهنگی های آوایی و واژگانی و فراوانی جمله ها و عبارت های موزون، نثری موسیقیایی و آهنگین خلق کرده است. غزالی از این طریق در موارد زیادی، در انتقال موثرتر مفاهیم و القای احساس مورد نظرش، تاثیر گذاشته است.