بررسی جایگاه و اعتبار ارتباطات مکتوب از منظر اسلام

امروزه رایج ترین ابزار ارتباط رسمی در نظام های اجتماعی مکتوبات است، به طوری که رسمیت به عنوان یکی از ابعاد اصلی ساختاری سازمان با معیار میزان مقررات مکتوب سنجیده می شود. اعتمادسازی مکتوبات در روابط اداری به طوری است که امروزه از نظر حقوق دانان یکی از ادله اثبات کننده در محاکم قضایی اسناد مکتوب است تا جایی که از نظر آنان اعتبار نوشتار و اسناد مکتوب از کلام شفاهی فراتر رفته است. با این حال در فقه شیعه، بر سر اعتبار مکتوبات برای اعلام قصد و نیت و اتخاذ تصمیم ها و عقد قراردادهای اداری اختلاف نظر وجود دارد. در این تحقیق با رویکرد تحلیل محتوای کیفی متون دینی، جایگاه مکتوبات در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) و واکاوی ادله اعتبار مکتوبات در روابط اداری بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد حداقل پنج دلیل برای اثبات اعتبار مکتوبات در روابط اداری و سازمانی قابل بیان است که عبارت اند از تاکید قرآن کریم بر نوشتن و تنظیم سند مکتوب در روابط تجاری و مالی، سیره عقلایی متصل به عصر معصومین (ع)، دلیل فحوی و اولویت، نفی احتمال تقلب و در نهایت، اصل اعتماد و اطمینان در ارتباطات. برخی از این ادله حتی اعتبار بالاتر ارتباطات مکتوب بر ارتباطات شفاهی را نشان می دهند.