رابطه آزادی و ولایت فقیه در اندیشه سیاسی محمد حسینی بهشتی

در مذهب تشیع، مسئله ی اداره ی جامعه اسلامی در دوران غیبت امام زمان (عج) از اهمیت زیادی برخورداراست، زیرا باید تکلیف مردم مسلمان از دو جهت مشخص گردد: نخست آنکه «چه کسی صلاحیت حکومت بر مردم را دارد؟»؛ دوم آنکه «چگونه باید بر مردم حکومت کرد؟» در پاسخ به سوال اول، شواهد و بینات دینی بیانگر آن است که فرد لایق حکومت بر مردم مسلمان «فقیه» با شرایط و صفات خاص است. اما در رابطه با پرسش دوم، مسائل و موضوع های مختلفی مطرح است که شاید مهم ترین آنها به مقوله ی رابطه ی «آزادی» و «ولایت فقیه» مربوط می شود. فقهای معاصر شیعه در این باره نظرات مختلفی عرضه داشته اند، از جمله بحث تزاحم، تقابل و تتمیم را پیش کشیده اند. از میان آنها، آیت الله سید محمد حسینی بهشتی، به سبب برعهده داشتن نقش اصلی در تصویب قانون اساسی و اداره ی نظام سیاسی پس از انقلاب، از برجستگی و اهمیت خاصی برخوردار است. هدف این پژوهش، مشخص کردن جایگاه آزادی فردی در ساخت نظام ولایی، از دیدگاه شهید بهشتی است. برای دستیابی به این هدف، تلاش شده است تا به کمک روش کتابخانه ای و استفاده از منابع معتبر داده های لازم جمع آوری و سپس به صورت کیفی توصیف و تحلیل شوند. یافته های تحقیق نشان می دهند که شهید بهشتی آزادی انسانی، به مفهوم اسلامی آن و نظام ولایی را مکمل یکدیگر می داند، که هر عنصر با دیگری شکل و محتوا می یابد.