روایی پایایی نسخه فارسی پرسشنامه سرمایه اجتماعی اونیکس در سالمندان

اهداف برقراری روابط اجتماعی و ایجاد و تقویت شبکه اجتماعی در سالمندان ممکن است منجر به ایجاد سرمایه اجتماعی شود. هدف پژوهش حاضر تهیه نسخه فارسی پرسشنامه سرمایه اجتماعی اونیکس و بولن و ارزیابی میزان روایی و پایایی نسخه فارسی این پرسشنامه در سالمندان بود.
مواد و روش ها این مطالعه مقطعی روی 192سالمند بالای 60 سال انجام شده است. برای فرایند ترجمه و معادل سازی ابزار سرمایه اجتماعی، پروتکل پروژه بین المللی ابزار کیفیت زندگی به کاررفت. تایید ویژگی های روان سنجی ابزار توسط پرسشنامه های افسردگی سالمندان (5 سوالی)، سلامت اجتماعی و سلامت عمومی انجام شد و داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته ها در زمینه کیفیت ترجمه (وضوح ترجمه، زبان مشترک، یکسانی مفهومی و کیفیت کلی ترجمه) نتایج نشان داد که از دیدگاه مترجمان 3 و 4 بیشتر گزینه ها دارای وضوح ترجمه (6/86 درصد)، کاربرد زبان مشترک (3/76 درصد)، یکسانی مفهوم (3/76 درصد) و کیفیت کلی ترجمه (9/78 درصد) در حد مطلوب بوده است. همچنین از دید متخصصان در حوزه مناسب بودن ترجمه، پرسشنامه نسخه فارسی مطلوب در بقیه حوزه ها مطلوب و قابل قبول بوده و در هیچ یک از حوزه ها غیر قابل قبول نبوده است. ضریب همبستگی درون رده ای برای نمره خرده مقیاس ها بیش از 70/0 به دست آمد. هم خوانی درونی (ضریب آلفای کرونباخ) برای پرسشنامه 96/0 بوده است. در تحلیل عاملی که در این مطالعه روی سالمندان ایرانی انجام شد، 7 عامل به شکل منسجم شناسایی شدند که تفاوت های مشخصی با ساختاربندی اونیکس داشتند، به طوری که سوالات مربوط به روابط همسایگی با گزینه های مشارکت اجتماعی در یک عامل قرار گرفت و گزینه های مربوط به کارآیی اجتماعی نیز بخشی در عامل مشارکت اجتماعی و برخی در عامل احساس اعتماد جای گرفت. این 7 عامل، درمجموع 71/48 درصد واریانس نمره ها را تبیین می کرد (835/0=KMO). توزیع واریانس نمره ها برای هریک از 7 عامل به ترتیب عبارت بود از: مشارکت اجتماعی 11/58 درصد، حس اعتماد 8/48 درصد، ارزشمندبودن زندگی 8/44 درصد، روابط کاری 6/83 درصد، پذیرش تفاوت ها 6/79 درصد، روابط خانوادگی 6/58 درصد و انسجام محلی 6/83 درصد. برای تعیین روایی هم زمان مقیاس آزمون افسردگی، سلامت اجتماعی و سلامت عمومی سالمندان بررسی شد که یافته ها نشان داد ارتباط منفی معناداری بین میزان افسردگی و سرمایه اجتماعی کل وجود دارد (001/0=P). همچنین ارتباط مثبت معناداری بین سطح سلامت اجتماعی و وضعیت سلامت عمومی با سرمایه اجتماعی کل (هر دو 001/0=P) مشاهده شد.
نتیجه گیری همان گونه که یافته ها نشان می دهد در مطالعه حاضر، فرایند معادل سازی پرسشنامه از کیفیت مطلوبی برخوردار است. نسخه فارسی این پرسشنامه در جامعه از روایی ظاهری (از نظر وضوح و سادگی و قابل فهم بودن هریک از سوالات، پاسخ ها و توضیحات نسخه فارسی پرسشنامه سرمایه اجتماعی و مناسب بودن ترجمه پرسشنامه، مناسب بودن پرسشنامه برای جامعه ایران، قابل فهم بودن پرسشنامه و مناسب بودن پرسشنامه برای نیازسنجی)، روایی افتراقی (همخوانی درونی نسخه فارسی پرسشنامه)، پایایی در دفعات آزمون (نسبی و مطلق) و همخوانی درونی، در حد قابل قبولی است. ازاین رو، این ابزار برای ارزیابی سرمایه اجتماعی سالمندان مناسب به نظر می رسد.