آثار هدفمندسازی کامل یارانه ها در ایران (رویکرد CGE)

با وجود شروع اجرای فاز اول هدفمندسازی یارانه ها از سال 1389، هنوز بحث های کارشناسی زیادی پیرامون آثار اقتصادی این برنامه وجود دارد. در این مقاله از یک مدل CGE برای تحلیل آثار هدفمندسازی کامل یارنه ها در چهار سناریوی متفاوت برای ایران استفاده شده است. همچنین داده های پایه به شکل ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) و بر پایه داده های سال 2001 شبیه سازی شده اند. در سناریوهای مورد مطالعه، یارانه های غیرمستقیم به صورت کامل حذف شده و در مقابل به صورت مستقیم به خانوارها، بخش های تولیدی و نهاد دولت باز پرداخت می شوند. نتایج این مقاله نشان می دهد که هدفمندسازی یارانه ها با توجه به شیوه طراحی و اجرای آن، اثرات متفاوتی بر روی متغیرهای اقتصادی دارد. همچنین با افزایش درآمد خانوارهای کم درآمد در سناریوهای متفاوت، سطح تولیدات کالاهای اساسی افزایش می یابد. نتایج نشان دهنده مزیت نسبی در صادرات بخش های معدن، شیشه و دیگر کانی های غیر فلزی و سایر خدمات است. از سوی دیگر در همه سناریوها هدفمندسازی باعث ایجاد وضعیت رکود تورمی در اقتصاد می شود. نرخ تورم نیز با توجه به سناریوهای بررسی شده ناشی از سیاست هدفمندسازی از 1/16 تا 1/21 درصد پیش بینی می شود. علاوه بر این، با پرداخت یارانه نقدی بیشتر به خانوارها در سناریوهای مختلف، نرخ رشد اقتصادی و نرخ تورم افزایش یافته و همچنین همه سناریوهای مورد بررسی افزایش بیشتر سطح واردات نسبت به صادرات کل را نشان می دهند و درنتیجه تراز پرداخت ها کاهش می یابد.