بررسی اثر غلظت های کلشی سین و زمان کاربرد آن بر ایجاد تتراپلوئیدی در انگور یاقوتی (Vitis vinifera Var.Yagoti)

افزایش عملکرد ارقام بی دانه و بزرگ تر شدن اندازه حبه های آن از طریق پلی پلوئیدی ضروری به نظر می رسد. تعیین بهترین غلظت کلشی سین و مدت زمان کاربری آن، بررسی و مقایسه بیومتری بافت های دی پلوئید و اتوتتراپلوئید انگور یاقوتی، تهیه و تعیین کاریوتیپ کروموزومی انگور رقم یاقوتی دیپلوئید و تتراپلوئید و بررسی ساختار سیتولوژیکی قسمت های مختلف رویشی اهداف این بررسی بودند. این آزمایش در بهار 1389 در ایستگاه تحقیقات انگور تاکستان انجام شد. طرح در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به صورت فاکتوریل اجرا گردید که فاکتور غلظت کلشی سین در 6 سطح (1/0، 3/0، 5/0، 7/0، 9/0، 1/1 درصد) و مدت زمان کاربری آن در 4 سطح (24، 48، 72 و 96 ساعت) همراه با شاهد بود. اعمال تیمارها بر روی جوانه های باز نشده به طریقه پانسمان و تزریق در اوایل فروردین ماه انجام شد. 60 روز پس از اعمال تیمارها، از ساقه و برگ های تولید شده جدید، نمونه برداری و مطالعات بیومتری میکروسکوپی بر اساس اندازه گیری ابعاد سلول های محافظ روزنه، ابعاد سلول های اپیدرمی برگ و تعداد کلروپلاست موجود در سلول های محافظ روزنه جهت اثبات تتراپلوئیدی انجام گرفت. پس از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین تیمارها با شاهد به روش دانکن، کلشی سین با غلظت 9/0 و 1/1 درصد در 72 و 96 ساعت بهترین تیمار جهت ایجاد اتوتتراپلوئیدی به دست آمدند. سپس در پاییز همان سال از شاخه های اتوتتراپلوئید (تایید شده به روش بیومتری) قلمه تهیه گردید. شمارش کروموزوم در ریشه های قلمه ها انجام گرفت و تتراپلوئیدی در شاخه های تیمارهای کلشی سین با غلظت 9/0 و 1/1 درصد در 72 و 96 ساعت نیز به اثبات رسید. مطالعه تشریحی گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید نیز توسط روش های متداول سلولی- بافت شناسی انجام گرفت. در ساختار تشریحی تفاوت قابل ملاحظه ای در ساختمان سلولی دمبرگ، ساقه، برگ و ریشه در تیمارهای مختلف آزمایشی بین کلشی سین 9/0 و 1/1 درصد نسبت به شاهد و سایر تیمارها مشاهده شد که برتری سلول های اتوتتراپلوئیدی را نسبت به سلول های دیپلوئید نشان داد.