بررسی چالش های مطبوعات در ایران به منظور ارائه الگوی مطلوب مدیریتی

عنوان این پژوهش، ارائه الگوی مطلوب مدیریتی برای مطبوعات در جمهوری اسلامی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع داده ها، کمی و کیفی (آمیخته) و از نظر نحوه اجرا، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل دو گروه است. گروه نخست مدیران مسئول دعوت شده از سوی معاونت مطبوعاتی که در جلسات کارگروه تخصصی شرکت کرده بودند که از آنها برای تعیین عناصر و اهمیت آنها جهت طراحی الگو استفاده شد. گروه دوم کارشناسان و پیشکسوتان برتر مطبوعات ایران بودند که به دعوت معاونت مطبوعاتی برای بررسی آینده مطبوعات در جلسات تخصصی، حاضر شدند و از آنها برای اعتبار الگوی تحقیق استفاده شد. از 45 نفر جامعه آماری گروه اول حجم نمونه براساس جدول مورگان 40 نفر تعیین شد. همچنین حجم نمونه برای اعتبارسنجی مدل، از شیوه هدفمند 40 نخبه عرصه مطبوعات استفاده شد. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل اسناد بالادستی، متن سخنرانی ها، مصاحبه ها و ابلاغیه های صادره از امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری است. ابزار جمع آوری اطلاعات، دو پرسشنامه محقق ساخته است. پس از مرور کلیه مبانی موجود، پیشینه چالش های مطبوعات در ایران و جهان، فهرستی از نقاط ضعف و قوت، تهدیدها و فرصت ها تهیه و بر همین مبنا پرسشنامه الف تحقیق تدوین شد تا وضعیت موجود مورد ارزیابی قرار گیرد. پرسشنامه ب به منظور تعیین درجه تناسب الگوی پیشنهادی توسط نخبگان این حوزه تکمیل شد.روایی پرسشنامه های تحقیق با استفاده از روش روایی محتوا و با نظر اساتید راهنما و مشاور و چند صاحب نظر صاحب تالیف در حوزه رسانه و مطبوعات پس از اعمال اصلاحات محدود مورد تایید قرار گرفتند و نیز بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیق تعیین شد و بر اساس نظرات این کارشناسان اصلاحات لازم در فرم اولیه پرسشنامه اعمال شد. برای تعیین پایایی ابزارها، پرسشنامه ها به صورت آزمایشی روی 20 نفر از جامعه آماری اجرا و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، پایایی آنها محاسبه شده که به ترتیب برای پرسشنامه بررسی وضع موجود 93/0 و برای پرسشنامه اعتبار سنجی 87/0 به دست آمده است.
در بررسی اسناد، گفت وگوها، سخنرانی های امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی، 9 سیاست کلان از دیدگاه امام خمینی (ره) و 13 سیاست کلان از دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی شناسایی شد. الگوی ارائه شده در بخش های اصول و اهداف سیاستگذاری مطبوعات، چارچوب نظری، نقاط ضعف مطبوعات، نقاط قوت مطبوعات، فرصت های مطبوعات، تهدید های مطبوعات، فرایند اجرایی و راهبردها از نظر کارشناسان با 99 درصد اطمینان مورد تایید قرار گرفته است.
براساس تحقیق حاضر دو بخش، پیشنهادهای کلی و کاربردی ارائه شد. از جمله پیشنهادهای مورد نظر می توان به این موارد اشاره کرد؛ ایجاد رابطه نزدیک تر با بنگاه های مطبوعاتی خارجی و تلاش برای ایرانی سازی مسیر توفیق آنها، استفاده از فناوری های نوین جهت برخط بودن رسانه های مکتوب کشور، توجه به نقش عدم استقلال اقتصادی مطبوعات ایران به عنوان یک نقص جدی، راه اندازی رشته رسانه در مراکز آموزش عالی، اثبات شاخص ضعف مالکیت به عنوان یکی از ضعف های جدی مطبوعات.
نکته مهم توجه بر جدید بودن پیشنهادهای مذکور براساس تحقیق حاضر و نتایج به دست آمده از آن است.