سریان علم در موجودات از منظر قرآن مجید و تجلی آن در اندیشه ملاصدرا

آنچه انسان ها با حواس خود درمی یابند، این است که جمادات فاقد شعورند، اما خداوند در قرآن همه موجودات عالم را از انسان و حیوان گرفته تا گیاه و جماد، دارای شعور و آگاهی معرفی می فرماید و اموری مانند تسبیح، سجده، خشوع و... را به آنها نسبت می دهد. اعتقاد به سریان کمالات وجودی از قبیل علم، حیات و اراده در جمیع موجودات از اصول مسلم و پذیرفته در حکمت متعالیه است. ملاصدرا با براهین عقلی سریان علم را در همه موجودات عالم اثبات می کند، اما ممکن است این گونه به نظر برسد که این دیدگاه با اصل تجرد علم که از سوی ملاصدرا پذیرفته شده است، در تعارض باشد. در این مقاله، برای حل این تعارض کوشش به عمل آمده است و اثبات شده که تعارضی وجود ندارد و ملاصدرا با استمداد از آیات و روایات این راز را دریافته است.