خراسان در عصر شاه اسماعیل اول (930-907.ق.)

بعد از مرگ تیمور در سال 807ه.ق. و تقسیم امپراتوری او بین مدعیان تیموری، شهر فرغانه به ظهیرالدین محمد بابر از فرزندان عمر شیخ ابن ابوسعید محمد ابن میرانشاه ابن تیمور رسید و وی پس از تصرف سمرقند- پایتخت تیمور- در سال 906ه.ق. با دشمن قدرتمند تر از خود- محمد شیبانی خان ازبک معروف به «شیبک خان» روبرو گردید که در نهایت باعث مهاجرت او به هند و تاسیس سلسله ی گورکانیان هند شد. با فروپاشی قدرت تیموریان در خراسان و روی کار آمدن شیبک خان ازبک، توازن قدرت در خراسان به هم خورد و دولت نوپای صفوی که از سال 907 ه.ق. در تبریز به همت شاه اسماعیل اول و صوفیان قزلباش او تاسیس شده بود در مخاطره بزرگ افتاد. لذا، شاه اسماعیل وصوفیان او- که سعی شان بر این بود تا متصرفات خود را به شرق ایران گسترش داده تشیع دوازده امامی را در آنجا تعمیم دهند - سعی کردند تا به هر وسیله ای که شده منطقه را زیر سلطه ی خود قرار داده و بر خراسان بزرگ دست یابند که در این راستا جنگ مرو در سال 916 ه.ق. و فتح خراسان از مهم ترین حوادث این ایام است.
در مقاله ی حاضر تلاش نویسنده بر این بوده تا کوشش شاه اسماعیل و صوفیان او را در برقراری نظم و امنیت در خراسان و تعمیم مذهب تشیع 12 امامی درهرات در این عصرنشان داده از منابع اصلی در این رابطه اطلاعات دست اول ارائه دهد.