همبستگی خوداستنادی با ضریب تاثیر نشریات ایرانی نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی مجلات ISI

استناد یکی از عناصر شاخص و ابزار مهمی برای اطلاع از تاثیرگذاری مدارک به شمار می رود، اما درصدی از آن شامل خوداستنادی است که هرچند وجود غیر متعارف آن باعث افزایش مصنوعی ضریب تاثیر IF (Impact factor) می شود، اما مقدمه سقوط یک مجله را نیز فراهم می کند. این پژوهش با هدف تشخیص همبستگی میان IF و خوداستنادی در مجلات ایرانی نمایه شده در پایگاه گزارش استنادی مجلات JCR (Journal Citation Reports) موسسه اطلاعات علمی ISI (Institute for Scientific Information) انجام شد.
پژوهش پیمایشی حاضر، از نوع کاربردی بود که به روش تحلیل استنادی، بر روی 44 عنوان مجله نمایه شده تا پایان سال 2014 در پایگاه گزارش استنادی مجلات ISI صورت گرفت. داده ها از طریق بخش Select country زیر نام ایران در همین پایگاه جمع آوری گردید و سپس با استفاده از آزمون ضریب همبستگی Pearson در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
44 عنوان مجله، 6004 استناد با میانگین 45/136 کسب کردند. 18/43 درصد از مجلات نرخ خوداستنادی بین 21 تا 69 درصد داشتند که پس از حذف خوداستنادی، IF آن ها به شدت کاهش یافت. در مجموع، رابطه معنی داری بین IF و خوداستنادی در این مجلات مشاهده شد (001/0 > P). به عبارت دیگر، با افزایش میزان خوداستنادی، IF مجلات نیز افزایش یافته بود.
نرخ خوداستنادی مجلات مورد بررسی در پایگاه مذکور رو به افزایش می باشد و بین این نرخ و IF آن ها رابطه مستقیمی وجود دارد. اگرچه خوداستنادی تا حدی طبیعی است، اما میزان نامتعارف آن، باعث خدشه دار کردن مجله می شود. در نتیجه، لازم است از اعمال روش های نادرست مانند خوداستنادی زوری برای افزایش IF پرهیز گردد و به جای آن، از سیاست هایی مانند به اشتراک گذاری مقالات در شبکه های علمی و بین المللی استفاده نمود تا مجلات استناد واقعی و بیشتری را دریافت نمایند.