تاثیر مدرنیته بر معماری بومی؛ با نگاهی کوتاه به روستاهای غرب ایران

قبل از شکلگیری مدرنیته در قرن هجدهم میلادی، جوامع غربی درگیر اندیشه ها و تفکرات دیگری به جز اندیشه «خردگرایی»، «عقلانیت» و«انسانمحوری» بودند که امروزه به عنوان شعار مدرنیته از آنها نام میبرند. برهه زمانی این دگرگونی فکری برابر بوده با اوج معماری ریشهدار و اصیل ایرانی که سالها پیشتر بر اساس خرد، عقلانیت و جایگاه والای بشری اقدام به خلق بناها مینمودهاند. معماران ایرانی با شناسایی عوامل مختلف تاثیرگذار بر محل اسکان، زمینه-های خلق معماری بومی خاص هر منطقه را به وجود آوردهاند. معماری بومی که خود بر اساس عناصر گوناگونی از جمله فرهنگ، اقتصاد، معیشت و عوامل اقلیمی شکل گرفته و متفاوت با معماری منطقهای دیگر میباشد. تنوع سیمای روستاها و شهرها مختلف کشور گواه این امر است که تفاوتهای موجود بر اساس تجربه و دانش بومی شکل گرفته است. مدرنیته به طور اساسی از گذشته گسسته است، بدین معنا که نهادهای اجتماعی مدرن، از برخی جهات، ویژگی-های بیهمتایی دارند که آنها را از سامانهای سنتی متمایز می کند. با ورود مدرنیته به علوم مختلف اجتماعی و کاربردی زمینه های دگرگونی در کشورهای در حال توسعه از سالها پیش نمایان شده است. مقوله معماری بومی نیز از این قائده مستثنی نبوده، به گونهای که فرهنگ، اصالت و هویت خود را فراموش کرده و با جایگزین کردن اندیشه ها و شیوه های معماری مدرن، مسبب تغییرات گستردهای در شکل معماری روستاها و شهرها شده است.
با بررسی های میدانی صورت گرفته بر روی معماری بومی روستاهای غرب کشور آنچه مشهود است گویای این واقعیت است که با داشتن منطق و دلایل خاص در زمینه شکل، نحوه استقرار، پلان، استفاده از مصالح محلی و... در احداث بناهای بومی، معماری محلی این منطقه در عصر حاضر دچار از هم گسیختگی شده و بناهای مسکونی جدید بدون کوچکترین تفاوتی با بناهای موجود در شهرها و روستاهای دیگر نقاط کشور خلق شده و برآورده کننده نیازهای ساکنینش نیز نمیباشند، زیرا معماری روستایی نیازمند فضاهایی در جهت و همسویی با شغل و نحوه معیشت ساکنینش میباشد. با این وجود اهالی روستاها این نقص را پذیرفته و بدون کوچکترین اعتراضی با تغییر در شیوه زندگی خود در صدد همراهی با سیل مدرنیته و بهرهبرداری از تکنولوژی های عصر جدید هستند.