درآمدی بر حقوق فرهنگی به عنوان یکی از مصادیق حقوق شهروندی

حقوق فرهنگی گرایشی از علم حقوق است که در ادبیات داخلی کمتر بدان پرداخته شده است. در این مقاله با واکاوی مفهوم فرهنگ و حقوق به حوزه-های مطالعه این گرایش پرداخته شده است و حدود و ثغور آن مشخص شده است. فرهنگ شامل ارزش ها، هنجارها، باورها و عادات و رسومی است که در هر جامعه وجود دارد و ویژگی های خاصی دارد. گزاره های فرهنگی وقتی با ضمانت اجرای حقوقی همراه می شوند، شکل حقوقی و قانونی به خود می-گیرند. حقوق فرهنگی با فرهنگ حقوقی متفاوت است و هریک عرصه های متفاوتی را در بر می گیرد. با یک نگاه منطقی می توان گفت حقوق یکی از اجزای فرهنگ محسوب می گردد لذا تمامی اصول، قوانین و قواعد حقوقی به طور مستقیم یا غیرمستقیم با مفهوم فرهنگ مرتبط هستند. اکثر مصادیقی که اسناد بین المللی درباره حقوق فرهنگی مطرح کرده اند ناشی از تبادر ذهنی حقوقدانان از مفهوم فرهنگ است؛ مصادیقی چون حقوق میراث فرهنگی، حقوق مالکیت ادبی و هنری، حق بر آموزش و حق بر مشارکت زندگی فرهنگی و برخورداری از امکانات فرهنگی شکل غالب مصادیق حقوق فرهنگی محسوب می شوند در حالیکه حقوق فرهنگی عرصه بسیار گسترده ای دارد و مصادیق بی شماری را شامل می شود. از دیگر اشکالاتی که در مطالعه حقوق فرهنگی بدان برمی خوریم، فقدان ارائه تعریفی واحد از مفهوم فرهنگ و وجود تعاریف بسیار گسترده و متفاوت از آن است. همین امر قلمرو حقوق فرهنگی را با دشواری هایی مواجه کرده است.