تجویز ومصرف منطقی دارو: مروری براستراتژی های 12گانه سازمان جهانی بهداشت

طی 10 سالگذشته شاهد رشد چشمگیر بودجه دارویی کشور از 500 میلیون دلار به رکورد 3میلیارد دلار بوده ایم که مهم ترین دلیل آنرا می توان تجویز ومصرف غیرمنطقی داروها دانست. مشکلی که علاوه بر تحمیل هزینه های هنگفت بر مردم و دولت و اتلافمنابع، منجر به کاهش کیفیت ارایه خدمات پزشکینیز می گردد.در مقایسه با حجم عظیم منابع صرف شده، انجام بسیاری از مداخلات کنترل تجویز ومصرف منطقی داروبه خصوص در کشورهای جهان سوم ضروری به نظر می رسد. مطالعه حاضربا هدف ارایه چارچوبی ازمهم ترین دلایل تجویز ومصرف غیرمنطقی دارو براساس استراتژی های 12گانه سازمان جهانی بهداشت انجام گردید.
مطالعه حاضر به صورت مروری نقلی در نیمهاولسال 1394، با مراجعه به سایت های،PubMed ،IranDoc ،SID Magiranو با استفاده از کلیدواژه های استراتژی های WHO،مصرف منطقی دارو،تجویزمنطقی که معادل های لاتینیآنprescribing وWHO strategies rational وrational Usageانجام گرفت. در مجموع70 مطالعه استخراج شد که پس از بررسی مقالات در مرحله اول باحذف یافته های نامرتبط، 43 مقاله هم راستا با تحقیق استخراج گردید وبه تحلیل آن ها پرداخته شد.
براساس این مطالعه، استراتژی های 12گانه سازمان جهانی بهداشت در چهاربعد آموزشی،مدیریتی،نظارتی و مالی طبقه بندی شدند. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که بیشترین مطالعات در این خصوص به استراتژی های آموزشی و مدیریتی پرداخته اند و استراتژی های نظارتی و مالی کمتر مورد توجه قرارگرفته اند؛ به گونه ای که بیشترین دلایل شناسایی شده در خصوص تجویز ومصرف غیر منطقی دارو، به دو استراتژی آموزشی و مدیریتی برمی گردد.
نتایج این پژوهش، چارچوبی را برای بررسی و مقایسه همزمان استراتژی های سازمان جهانی بهداشت در کشورهای مختلف ارایه می دهد. بهره گیری از این چارچوب باعث شناسایی بهتر ابعاد مختلف استراتژی های تجویز و مصرف منطقی دارو شده و با توجه به حساسیت واهمیت این موضوع در کشور ما، می تواند نقاط ضعف اجرایی هریک را مشخص کندو سیاست گذاران را برای رفع این کاستی ها یاری دهد.