مطالعه اثر روش های مختلف انجماد و خشک کردن بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس و تعیین مقدار اسیدکافئیک در عصاره گیاه دارویی Rosmarinus officinalis L.

در این تحقیق به منظور بررسی اثر انجماد و خشک کردن بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس ، برگ های گیاه رزماری Rosmarinus officinalis L. در مرحله رویشی در تیرماه 1393 از محل مزرعه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان جمع آوری ودر چهار مرحله: تازه، خشک، تازه منجمد و خشک منجمد برای اسانس گیری آماده گردید. اسانس نمونه ها بوسیله دستگاه تقطیر با بخار آب (طرح کلونجر) استخراج ، آنالیز مواد موثره نمونه ها با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی (GC/MS) انجام گرفت و به منظور تعیین مقدار میزان اسید کافئیک در عصاره اتانولی گیاه از تکنیک کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا HPLC استفاده شد. نتایج نشان داد که در هر 4 روش مورد بررسی به ترتیب ترکیبات مشترک : ایزو- بورنیل استات ( 5/11-3/14 درصد) ، کامفور (34/11-7/12 درصد) ، پولگون (8/7-6/10 درصد)، آلفا- فلاندرن (3/0-2/9 درصد) ، بتا-کاریوفیلن (1/2-87/8 درصد) ، آلفا- ترپینئول (34/3-8/9 درصد) ، 1و8- سینئول (93/0-7/6 درصد) ولینالول (0-45/4 درصد) و کامفن (3/3-7/5 درصد) از بالاترین مقدار در اسانس گیاه برخوردار بودند و حداکثر میزان اسید کافئیک در عصاره تازه گیاه به مقدار 016/0 میکروگرم بر گرم برگ تازه تعیین گردید و اینکه در هر دو حالت نمونه های تازه و خشک ، اسانس ها از بالاترین کمیت و کیفیت مواد موثره برخوردار بودند ، به طوری که ترکیبات: ترانس -پینوکاروئول (1/5 درصد) ، سابینن (88/4 درصد) ، ترانس- اوسیمن (34/6 درصد) و ژرانیل استات (22/15 درصد) فقط در دو روش تازه و خشک در اسانس نمونه ها گزارش گردیدند و از آنجایی که ترکیبات فوق از بیشترین عملکرد آنتی اکسیدانی ، ضدپاتوزنی ، ضدالتهابی و ضدعفونی کنندگی برخورداند، لذا پیشنهاد می گردد به منظور ارتقای کیفیت ، فراوری گیاه بیشتر در دو حالت خشک و تازه انجام پذیرد.