بررسی اثر مصرف نیتروژن بر عملکرد و ترکیبات ذخیره ای دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

به منظور بررسی اثر کاربرد نیتروژن بر بهبود عملکرد، اجزای عملکرد دانه و تغییر ترکیبات دانه گلرنگ رقم گلدشت، این آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در استان اردبیل در سال زراعی 1391 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پنج سطح کود نیتروژن (منبع اوره 46 درصد) صفر، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. نتایج نشان داد که مصرف سطوح مختلف کود نیتروژن اثر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشت. مصرف 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن سبب افزایش میزان کلروفیل (26 درصد) ، پتاسیم (47 درصد) و کلسیم (27 درصد) و سبب کاهش سدیم (39 درصد) در اندام هوایی گیاه شد. بیش ترین تعداد طبق در بوته و دانه در طبق از مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد، درحالی که بالا ترین وزن صد دانه با مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. کم ترین و بیش ترین عملکرد دانه (5/1729 و 9/3087 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در عدم مصرف کود و کاربرد 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مشاهده شد. بین سطوح کودی 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تفاوت معنی داری در محتوای روغن مشاهده نگردید، ولی مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیش ترین کاهش درصد روغن (7/25 درصد) را به خود اختصاص داد. با وجود اثر منفی مصرف نیتروژن بر درصد روغن دانه، با افزایش مصرف کود عملکرد روغن افزایش یافت و بالا ترین مقدار آن (04/794 کیلوگرم در هکتار) از مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن به دست آمد. محتوای پروتئین دانه از 40/19 درصد در تیمار شاهد به 10/25 درصد در بالا ترین سطح کود افزایش یافت و هم چنین سبب افزایش میزان نیتروژن دانه ها شد. با توجه به اینکه در اکثر صفات اندازه-گیری شده بین مقادیر 150 و 200 کیلوگرم نیتروژن تفاوت معنی داری وجود نداشت به همین دلیل، به منظور کاهش هزینه های اقتصادی و زیست محیطی مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن را می توان توصیه نمود.