تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت، معرفی چارچوبی مفهومی برای احیای عرصه های رو به افت مراکز شهرها

«مراکز شهرها»، این هسته های اولیه شکل گیری شهرها، از اواخر قرن بیستم به دلایل گوناگونی مبتلابه افت کالبدی، اجتماعی، و اقتصادی شده اند. همچنین تغییروتحولات حاصل از نیروهای جهانی شدن و گذار از اقتصاد صنعتی به پساصنعتی و خدمات محور و «چرخش فرهنگی» تغییر تلقی از «فرهنگ» و از «هنر و میراث»، به «ثروت» و شکل گیری اقتصاد مبتنی بر فرهنگ، از دهه 1980 منجر به تغییراتی در اقتصاد شهرها، فضاهای متروکه مراکز شهری، و به طور کلی ساختار فضایی شهرها شده است. در چنین شرایطی، عوامل مرتبط با فرهنگ و اوقات فراغت دارایی ای ارزشمند در اقتصاد نوین و روشی اصلی در تجدید حیات عرصه های رو به افت مراکز شهری شده و نقشی محوری یافته اند.
«تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت» الگویی جامع و یکپارچه از مشارکت فعال فضاها و فعالیت های فرهنگی و اوقات فراغت به منزله محرک اصلی و پیش برنده در فرایند تجدید حیات شهری است که، با تلفیقی از راهبردها و کاربست عناصر و عوامل گوناگون، به احیای عرصه های رو به افت شهری می انجامد. در این میان، رویکرد آفرینش «مناطق فرهنگی»، که جامع ترین ابزار کاربردی تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت است، به طور ضمنی سایر عناصر این گونه از تجدید حیات را در بطن خود دارد و همچنین، به دلیل تناظر عناصر مورد نیاز با قابلیت های موجود در عرصه های رو به افت مراکز شهری، رویکردی مناسب و درخور برای تجدید حیات این عرصه های ارزشمند میراثی محسوب می گردد.
در این مقاله سعی بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی و با بررسی و تحلیل متون (روش اسنادی)، به تبیین اصول تجدید حیات عرصه های مرکزی شهرها پرداخته شود و با معرفی راهبردها و عناصر کاربردی تجدید حیات مبتنی بر فرهنگ و اوقات فراغت، رویکرد جامع مناطق فرهنگی برای تجدید حیات عرصه های رو به افت مراکز شهری معرفی شود و در انتها نیز چارچوب مفهومی معیارها و نشانگرهای آفرینش مناطق فرهنگی در این عرصه ها عرضه گردد.