کاربرد مدل شفایافتهٔ آمیخته در تحلیل داده های سالخوردگان دارای صدمات ناشی از سقوط

مدل شفایافتهٔ آمیخته نوع خاصی از مدل های بقا است و در آن فرض می شود که جامعه مورد بررسی آمیخته ای از افراد مستعد برای تجربهٔ رویداد مورد نظر و شفایافتگان (افراد نامستعد) که هرگز رویداد مورد نظر را تجربه نمی کنند، می باشد. برای چنین داده هایی مدل های استاندارد بقا معمولا مناسب نیستند زیرا در آن ها امکان شفایافتگی در نظر گرفته نمی شود. هدف این مطالعه، بررسی تاثیر عواملی مانند سن، دیابت، صدمه به سر و گردن و... بر شفایافتگی یا فوت و سپس برآورد نرخ این دو شاخص در سالمندان دارای صدمات ناشی از سقوط است. بدین منظور پس از سقوط سالمند و مراجعهٔ وی به بیمارستان، عوامل فوق اندازه گیری شده و پس از پیگیری وضعیت (شفایافتگی یا مرگ)، میزان شفایافتگی و فوت محاسبه شده است؛ به عنوان مثال نرخ فوت در سالمندانی که دارای بیماری دیابت هستند با افرادی که دارای این بیماری نیستند، مقایسه شده است.
در این مطالعه از داده های تمامی سالمندانی که به علت سقوط صدمه دیده بودند و پروندهٔ پزشکی آن ها طی سال های 1389 تا 1391در بیمارستان شهرستان قم موجود بود، استفاده شد. در ادامه، با پیگیری از ادارهٔ ثبت احوال، وضعیت مرگ یا زندگی آن ها ثبت شد. تا اردیبهشت ماه 94 (به فاصلهٔ زمانی حداقل سه سال و حداکثر شش سال پس از سقوط)، در کل؛ 124مورد برای تحلیل، استفاده شد. برای تحلیل از مدل های شفایافتگی آمیخته نیمه پارامتری خطر متناسب و مدل های شفایافتگی آمیختهٔ شتابی زمان شکست برای داده های سالخوردگان دارای صدمات ناشی از سقوط استفاده شد و نتایج مقایسه گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار R نسخهٔ 3-2-3 استفاده شد.
از نمونه های بررسی شده، 54نفر از سالمندان، مرد (44درصد) و 70 نفر از آن ها زن (56درصد) بودند. تعداد 20نفر (16درصد) دارای سابقه بیماری قند و 39نفر (31درصد) دارای پرفشاری خون و تعداد 64نفر (52درصد) دارای صدمه به سروگردن و تعداد 48نفر (43درصد) دارای یک موضع جراحی شده بودند. برازش مدل چندمتغیره برای شفایافتگی آمیخته زمان شکست شتابی نیمه پارامتری نشان داد متغیر سن بر احتمال شفایافتگی تاثیرگذار است (0٫016=p، 0٫039-=b age) و سایر متغیرها بر شفایافتگی تاثیری ندارند. برای فوت شدگان، متغیر صدمه به سروگردن (0٫031=p، 0٫165=b head neck) و متغیر دیابتی بودن (0٫080=p، 0٫155=b diabetic) بر احتمال فوت تاثیرگذار بود.
با توجه به اینکه صدمه به سروگردن یکی از عوامل موثر بر فوت سالخوردگان دارای صدمات ناشی از سقوط بوده است، به نظر می رسد با بهبود شرایط مکان زندگی سالمند، می توان آسیب های ناشی از سقوط را کاهش داد. علاوه بر این، با کنترل تغذیه سالمندان می توان آسیب های ناشی از بیماری هایی مانند قند را به حداقل رساند. هم چنین هر دو روش شفایافتگی آمیختهٔ خطر متناسب و روش زمان شکست شتابیده قادر به برآورد پارامترهای مدل شفایافته آمیخته نیمه پارمترای داده های سالخوردگان ناشی از سقوط است.