گونه شناسی و بسترهای اجتماعی ترانه های مردمی نصرک

انعکاس پدیده های اجتماعی در هنر و ادبیات که یگانه منبع بازگو کننده ی کنش های اجتماعی است بیش از متون علمی و تاریخی می تواند، بازگویی هر پدیده ی جمعی و انسانی را به صورت آشکار هموار و میسر سازد، بدون آنکه ملاحظات سیاسی و اخلاقی را که بر متون رسمی سایه افکنده اند، در نظر بگیرد. در این میان ادبیات نانوشته و شفاهی و متون شنیداری، بیش از سایر نوشته ها توان آن را دارند که بگویند و حقایقی پنهان را نمایان سازند. یکی از این گونه های ادبی، ترانه به ویژه ترانه های عامه و به تعبیری ترانه های مردمی اند. یکی از شاخص ترین این گونه ها، ترانه های نصرک است.
سروده های نصرک یکی از مهم ترین متن های موسیقی روایی و آوازی بندرعباس است که شیوه های زندگی باشندگان این منطقه را در خود منعکس می کند و حوادث تاریخی سال های اخیر قاجاریه، پهلوی اول و یک دهه از حکومت پهلوی دوم را دربرمی گیرد.
این مقاله به شیوه ی توصیفی، تحلیلی، کیفی و تفسیری، از لابه لای ترانه های نصرک به بررسی اوضاع و احوال روزگار او و وقایعی که در آن زمان اتفاق افتاده که تاکنون کمتر مطلبی راجع به آن گفته یا بررسی شده پرداخته است. نتیجه ی بررسی، بیانگر بسیاری از مسائل تاریخی، اجتماعی و رویدادهایی است که به صورت محدود و پراکنده، در متون تاریخی و اجتماعی مربوط به آن زمان منعکس شده است. بازنمایی این گونه رخدادها علی رغم بیان عامیانه ی آن از زبان نصرک، می تواند زمینه ای فراهم کند تا مطالعاتی در حوزه ی انسانی و اجتماعی درباره ی بندرعباس و بخشی از جنوب ایران صورت گیرد.