گیاهان دارویی موثر بر درمان آب مروارید: جستاری در منابع طب ایرانی از قرن 4 تا قرن 13 هجری قمری

آب مروارید نوعی بیماری چشمی است که با تار شدن عدسی چشم آغاز و به تدریج با افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی، بینایی مختل می شود. ایرانیان آن را به نام «نزول آب» می شناختند و ناشی از رطوبتی می دانستند که میان عدسی و قرنیه تجمع می یابد. اکنون جراحی تنها روش بازیابی بینایی در افراد مبتلا به آب مروارید به شمار می آید در حالی که درمان دارویی موثر می تواند از هزینه و مخاطرات جراحی بکاهد. این مطالعه، با هدف یافتن مفردات گیاهی موثر بر درمان آب مروارید انجام گرفته است.
این مطالعه مروری ساده به روش کتابخانه ای با بررسی متون مرجع طب سنتی ایران در 3 مرحله (تعیین کلیدواژه ها، بررسی منابع، نمره دهی و ترتیب) انجام شد. در این مطالعه، هفت کتاب از قرون چهارم تا سیزدهم مورد بررسی قرار گرفت. به یافته ها بر اساس ذکر تلویحی یا مردد، نقل واحد، ذکر مستقیم و ذکر موکد تاثیر، از یک تا سه نمره داده شد.
36 مفرده دارویی(تک دارو) یافت شد که از این میان 11 مفرده (حلتیت، سکبینج، رازیانه، بخورمریم، بصل، فرفیون، کتم، صعتر، عکرالزیت، بندق هندی و دهن بلسان) بیشترین نمره را کسب نمودند.
مفرداتی که بیشترین نمره ها را کسب نموده اند، احتمالا شاخص ترین داروهای درمان آب مروارید طی قرون 4 تا 13 هجری قمری بوده اند. استمرار کاربرد آنها طی سده های گذشته، می تواند نشانه ی تاثیر مناسب در درمان آب مروارید باشد که البته تایید آن در گرو پژوهش های بالینی است