تحلیل عوامل مورفولوژیکی در تغییرات الگوی مکانی، فضایی رودخانه الوند

الوند نام رودخانه ای حیات آفرین در گوشه غربی کشور است که در منتهی الیه خود بخشی از مرز ایران را به طول27 کیلومتر تشکیل می دهد. خشک سالی های اخیر و زیرساخت های خاص مورفولوژیکی، بستر مناسبی را برای تغییرپذیری در الگوی هندسی و استقرار فضایی مجزا فراهم کرده است. درک و استخراج این تغییرات و عوامل تاثیرگذار مورفولوژیک آن موضوع مهم و مورد توجه پژوهش حاضر است. برای این امر، الگوی تغییرات مکانی رودخانه در نیم قرن گذشته (1334-1394)، از طریق تحلیل تصاویر سنجش از دوری دو زمانه مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، طول رودخانه با توجه به الگوی امروزی آن به 26 قطعه مکانی تقسیم و تغییرات هندسی رودخانه بر پایه نقشه های برداری مستخرج از تصاویر مقدم و موخر در هر یک از این قطعات، به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت عوامل موثر در این تغییرات بیان شد. یافته ها بیانگر رخداد تغییر در الگوی هندسی اغلب قطعات رودخانه است؛ به طوری که در تمام قطعات مورد بررسی، محور رودخانه تغییرپذیری بین 12 تا 51 درجه را تحمل کرده است. تغییر در الگوی فضایی رودخانه نیز به دنبال تغییر در الگوی هندسی آن شکل گرفته، به طوری که سطح اشغال آن از رقم 3748044 مترمربع در سال1334 به رقم 3319433 مترمربع در سال 1394 رسیده است. یافته های پژوهش در خصوص عوامل ایجابی تغییر در الگوی فضایی و هندسی رودخانه، علاوه بر تایید و تاکید بر عوامل ثابت محیطی، مساله خشک سالی های اخیر و فعالیت های انسانی در حاشیه رودخانه را عامل محوری و موثر این تغییرات می داند.