زندگی اخلاقی بر اساس متن قابوس نامه (قرن پنجم هجری)

اخلاق ارسطویی در مفهوم عام آن مجموعه کنش های رفتاری و اجتماعی است که مورد قبول یک جامعه قرار گرفته است. این اخلاق از طریق تجربه سنتی و دریافت های عرفی در محدوده های خاص جغرافیایی طی قرون شکل گرفته و جامعه موظف به رعایت آن است. اخلاق ارسطویی را می توان اخلاق شهروندی هم خواند، زیرا اقبال عامه یافته و میان شهروندان اجرا می شود. چنین تعریفی در مضامین قابوس نامه اثر قابوس بن وشمگیر مصداق می یابد. قابوس نامه دارای چهل و چهار باب است. این اثر دربرگیرنده توصیه های قابوس (=پدر) به فرزندش، (گیلانشاه) است و ارزش اخلاقی آن طی قرون متمادی تجربه شده است، اگرچه در محدوده قرن پنجم نوشته شده، ولی کلیات آن را می توان به جامعه امروز تعمیم داد. پاره ای از موضوع های ارزشی در اثر یادشده عبارتند از: درک نعمت های الهی، نرم خوبودن، خیانت به مال کسی نکردن، سخن نیکو گفتن، دیگران را چون خانواده خود دوست داشتن، به فرزندان نیکوکاری آموختن، پرهیز از اسراف، توجه به وقت و قرار، حفظ امانت، نگریستن به بانوی خانه به عنوان کدبانو و نه تمتع، خشم فروبردن، جوانمردی، حفظ امانت، راست گویی، پایبندی به پیمان و ده ها موضوع دیگر که می تواند روابط و تعامل زیستی را میان شهروندان تنظیم کند. تحقیق می کوشد ارتباط مفاهیم قابوس نامه را به عنوان نمونه ای از اخلاق ارسطویی مورد تحلیل قرار داده و چارچوبی از این نوع اخلاق در قرن پنجم به دست دهد.