بازخوانی حکمت هنر فردید و بررسی نسبت آن با هنر انتظار

سید احمد فردید یکی از متفکران شناخته شده ایران است که در حیات فکری خود با طرح واژه هایی تازه _ مانند علم الاسماء تاریخی، غرب زدگی، پریروز و پس فردای تاریخ _ کوشید تا وضعیت فکری بشر را در هر سه دوره پیشین، کنونی و نهایی تاریخ صورت بندی کرده و راه ایصال به حیات مطلوب را به مخاطب خود نشان دهد. در جهانی که فردید ترسیم می کند، هنر اگر حجاب عصر را در نوردد و بر تعینات دست و پاگیر انسان محورانه(نهیلیستی یا نفسانی) غلبه کند، دریچه ای را به بهشت پریروز تاریخ خواهد گشود و معبری را به سوی پس فردای آرمانی بشر هموار خواهد ساخت. با این حال به نظر می رسد که حکمت مورد نظر فردید که با میراث حکمی و عرفانی همنواست، در عین استحکام و اعتبار، هم از منظر فلسفی و هم از منظر هنری قابل نقد و تعدیل است. اگر این اندیشه در عین رعایت حریم گفتمانی خود، مدعایش را متواضعانه تر بیان می کرد و با سایر امکانات حیات بشر به ستیزی تنگ نظرانه بر نمی خاست، می توانست به نیاز وجودی و معنوی بشر پاسخ دهد و حیات انسان را انسانی تر سازد. همچنین به نظر می رسد فردید نتوانسته مبانی و روش ارائه تفکر خود را با اندیشه انتظار شیعی همراه کند و از این رو در ترسیم چشم اندازی از هنر انتظار نیز موفق نبوده است.