نشست زمین در دشت منوجان (جنوب استان کرمان): عوامل، اثرات و پهنه بندی

این مقاله پدیده نشست زمین در دشت منوجان را مورد بررسی قرار می دهد. این دشت با وسعت حدود 500 کیلومترمربع در محدوده عرض جغرافیایی شمالی 20و ̊27 تا 35 و ̊27 و طول جغرافیایی شرقی 30 و ̊57 تا 40 و ̊50 ، در جنوب استان کرمان قرارگرفته است و در بخش هایی از آن نشست زمین به صورت پیدایش شکاف های نسبتا فراوان تظاهر پیداکرده است. در این مطالعه، ابتدا با انجام بررسی های صحرائی محدوده های دارای شکاف شناسایی و با GPS و کمپاس نقشه برداری شدند. سپس بر اساس شواهد صحرایی و شواهد زمین شناختی، زمین فیزیکی، زمین ریخت شناسی و آب زمین شناسی مشخص شد که نشست زمین به علت متراکم شدن رس هاناشی از افت سطح آب های زیرزمینی صورت گرفته است که خود معلول حفر تعداد زیادی چاه و پمپاژ بیش از حد آب زیرزمینی است. در نهایت، بر اساس این یافته ها نقشه پهنه بندی خطر متشکل از واحدهای پرخطر (دارای شکاف)، با خطر متوسط (مستعد به ایجاد شکاف)، کم خطر (کمتر مستعد به ایجاد شکاف) و بدون خطر ( نا مستعد برای ایجاد شکاف) تهیه گردید. این نقشه مبنای مناسبی برای مقابله با این خطر و کاهش ریسک آن می باشد. لازم است سازه ها در محدوده های پرخطر و خطر متوسط در برابر نشست زمین مقاوم ساخته شوند. البته در صورت جلوگیری از ادامه افت سطح آب های زیرزمینی، ممکن است بتوان جلوی ایجاد شکاف در واحد با خطر متوسط را گرفت. در مجموع، کاربرد مهم نقشه پهنه بندی حاصله در پروژه های عمرانی و کاربری زمین می باشد.