مطالعه اثر محلول پاشی اسید سالیسیلیک، روش های برداشت و گرده افشان (زنبور) بر عملکرد بذر گل مغربی(Oenothera biennis L.)

افزایش عملکرد معمولا اصلی ترین فاکتور در کشاورزی می باشد. گیاهان رشد نامحدود در تعیین زمان مناسب برداشت مشکل دارند و با تلفات عملکرد مواجه اند. زنبور عسل با کمک به گرده افشانی سبب افزایش عملکرد گیاهان می گردد. از طرف دیگر با توجه به اینکه گیاهان در شرایط تنش تلاش برای اتمام سیکل زایشی خود را مضاعف می کنند، استفاده از ترکیبات تنش زا با هدف کاهش رشد رویشی گیاهان گل غیر انتهایی دارای اهمیت است.
مواد و تحقیق انجام شده به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایشی عبارتند از عامل (اصلی) گرده افشان در سه سطح گرده افشان زنبورعسل، بدون هیچگونه عامل گرده افشان (ایزوله) وگرده افشان آزاد (توسط سایر گرده افشان های محیط)، محلول پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت صفر و 200 پی پی ام و روش های برداشت با استفاده از شعله و برداشت بدون استفاده از شعله (دستی). در این مطالعه صفات ارتفاع گیاه، تعداد گل و کپسول در بوته، طول کپسول، وزن تک کپسول حاوی بذر، تعداد بذر، وزن هزار دانه و عملکرد بذر در واحد بوته اندازه گیری گردید.
بر اساس یافته ها زنبور بر طول کپسول، وزن هزار دانه؛ وزن تک کپسول حاوی بذر، عملکرد بذر در بوته، تعداد بذر در کپسول، تعداد گل در بوته، تعداد کپسول در بوته تاثیر معنی داری داشت. تیمار اسید سالیسیلیک به صورت اثر منفرد، تعداد شاخه ی فرعی را تحت تاثیر قرار داد. از طرف دیگر در نمونه های گیاهی که قبل از برداشت با شعله تیمار شدند، وزن تک کپسول حاوی بذر و تعداد شاخه فرعی تحت تاثیر قرار گرفت. اثر متقابل زنبور و اسید سالیسیلیک بر صفات اندازه گیری شده، معنی دار نبود. در مقابل برهمکنش زنبور و شعله، وزن تک کپسول حاوی بذر را به شکل معنی داری تحت تاثیر قرار داد. همچنین در تیمار توام شعله و اسید سالیسیلیک، صفات ارتفاع گیاه، وزن تک کپسول حاوی بذر و تعداد شاخه فرعی تفاوت معنی دار داشتند. استفاده همزمان از عامل گرده افشان، روش برداشت با شعله و اسید سالیسیلیک سبب شد که وزن تک کپسول حاوی بذر، طول کپسول و عملکرد بذر تک بوته تحت تاثیر قرار گیرد.
اگرچه بررسی های صورت گرفته در این آزمایش بیان نمود که گل مغربی گیاهی خود گرده افشان و حتی کلیستوگام است، با این وجود نتایج نشان داد که عامل گرده افشان نقش مهمی در افزایش عملکرد بذر دارد. سوزاندن طوقه گیاه قبل از برداشت سبب افزایش سرعت انتقال مواد غذایی از سایر نقاط گیاه به بذر شده و از این طریق سرعت رسیدن بذرهای تشکیل شده افزایش می یابد. این در حالی است که استفاده از شعله سبب متوقف نمودن رشد رویشی گیاه شده و با همزمانی رسیدن بذرها افزایش تعداد بذرهای بالغ و در نتیجه افزایش کمی و کیفی بذر را به دنبال خواهد داشت. به نظر می رسد که اعمال تنش رشدی در زمان رسیدن بذر در گل مغربی به عنوان یک گیاه زراعی گل غیر انتهایی می تواند با تسریع در پر شدن بذر عملکرد نهایی و در نتیجه کیفیت بذر را افزایش دهد.