ارزیابی پارامترهای ژنتیکی صفات مهم زراعی کنجد در شرایط آبیاری و محدودیت آبی با استفاده از روش دی آلل کراس

در این بررسی، از روش دای آلل کراس یک طرفه، روش 2 گریفینگ و مدل مخلوط B برای ارزیابی پارامترهای ژنتیکی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک هفت لاین کنجد و 21 توده F2 آن ها در شرایط آبیاری و محدودیت آبی استفاده شد. بر اساس نسبت میانگین ترکیب پذیری عمومی به خصوصی در شرایط آبیاری، کنترل صفات تعداد روز تا آغازگل دهی، تعداد روز تا پایان گل دهی، تعداد روز گل دهی ، تعداد روزتا رسیدگی، تعداد کپسول در شاخه اصلی، وزن هزار دانه، عملکرد شاخه اصلی، طول کپسول، طول میان گره، تعداد گره غیر زاینده کپسول، تعداد گره زاینده کپسول و تعداد کل گره تحت تاثیر اثر افزایشی ژن ها، برخی صفات تحت تاثیر اثر غیر افزایشی ژن ها و برخی دیگر تحت تاثیر صفات ترکیب متوازنی از این دو اثر بود. مقادیر وراثت پذیری عمومی از 4/58 درصد برای طول میان گره تا7/97 درصد برای تعداد کپسول در بوته متغیر بود. ارزیابی وراثت پذیری خصوصی نشان دهنده مقادیر بالای این شاخص برای صفات تعداد کپسول در شاخه اصلی با 5/82 درصد و روزتا رسیدگی با 5/80 درصد بود که حاکی از بازده بالای انتخاب برای این صفات بود. در شرایط محدودیت آبی در تمام صفات، اثر غیر افزایشی ژن ها نقش بیشتری داشت. وراثت پذیری عمومی صفات در این شرایط تغییر محسوسی نسبت به شرایط آبیاری نداشت، اما برآوردهای وراثت پذیری خصوصی در شرایط محدودیت آبی نسبت به آبیاری دچار کاهش شد که بیانگر احتمال کندی پیشرفت برنامه های به نژادی است.