تدوین تکلیف «ترکیب هجا» و بررسی رشد این مهارت در کودکان طبیعی 3 تا 5سالهٔ فارسی زبان

مهارت «آگاهی واجی» نوعی توانایی منفرد و یکپارچه است که شامل سه مهارت «آگاهی از هجا»، «آگاهی از واحدهای درون هجایی» و «آگاهی از واج» می شود. از آن جا که نتایج تحقیقات بسیاری نشان می دهد که سطوح پایین تر آگاهی واجی زمینه ساز رشد سطوح بالاتر آن خواهد بود، هدف پژوهش حاضر بررسی رشد توانایی «ترکیب هجا» به عنوان بخشی از مهارت «آگاهی از هجا» در کودکان 3 تا 5 سالهٔ فارسی زبان بود.
این مطالعه از نوع مقطعی توصیفی-تحلیلی می باشد. 120کودک طبیعی 3 تا 5 ساله فارسی زبان مهدکودک های شهر قم، شامل 60دختر و 60پسر، در 4گروه سنی انتخاب شدند. تمام آزمودنی ها تک زبانه بودند. ابزار پژوهش، تکلیف «ترکیب هجا» بود که محقق طراحی کرده است و شامل 10گویه می شود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. برای پاسخ صحیح نمرهٔ یک و درصورت عدم پاسخ یا پاسخ غلط، نمرهٔ صفر لحاظ شد. برای تجزیه وتحلیل آماری، نرم افزار SPSS نسخهٔ 19 به کار گرفته شد و آزمون های آنالیز واریانس برای اندازه های تکراری، آنالیز واریانس، t مستقل و ضریب همبستگی پیرسون و آلفای کرونباخ مورد استفاده قرار گرفتند.
بیش از نیمی از کودکان در سن 3 تا 3٫5 سالگی در انجام تکلیف «ترکیب هجا» با موفقیت عمل کردند. هم چنین توانایی کودکان در ترکیب دو هجا با یکدیگر بیش تر از سه هجا و در ترکیب سه هجا بیش تر از چهارهجا بود (0٫001>p). هم بستگی بین سن و توانایی ترکیب هجا معنی دار بود (0٫001>p). عملکرد دختران و پسران در ترکیب هجا به لحاظ آماری اختلاف معنی داری نداشت.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که آزمودنی های موردمطالعه، حداکثر تا سن 4سالگی در مهارت «ترکیب هجا» تسلط کامل می یابند؛ بنابراین در اهداف غربالگری، تشخیصی و درمانی باید به این نکته توجه کرد. هم چنین عامل تعداد هجا، بر عملکرد کودکان تاثیرگذار بود لذا در سنجش این مهارت باید عامل تعداد هجا را لحاظ کرد.