پیکرگردانی «انسان حیوان» و «حیوان انسان» در فرهنگ افسانه های مردم ایران
یکی از بن مایه های بسیار رایج در قصه های عامیانه ی ایران، پیکرگردانی «انسان حیوان» و «حیوان انسان» است که به سه صورت دیده می شود: تغییر هیات، طلسم یا جادو و تجسد.
در حالت تغییرهیات فرد برای کمک به قهرمان داستان، درون مایه هایی مانند وصلت با پسر یا دختر، کسب مال و ثروت، از بین بردن دشمن، جذب قهرمان داستان، جبران نیکی قهرمان، گریز از دست تعقیب کننده یا دشمن، گریز از غم و اندوه، پنهان کردن هویت و... دیده می شود. طلسم و جادو نیز با اهدافی نظیر مجازات کردن، به تصرف درآوردن قهرمان دختر داستان و وصلت با او، حسادت به قهرمان داستان، فریب دادن دیگران، شفقت و دلسوزی و... صورت می گیرد. تجسد نیز با هدف برملا ساختن راز قتل و رسوا کردن قاتل و در برخی موارد نیز به منظور جبران نیکی قهرمان، یاری رساندن بدو، مجازات و... صورت می گیرد.
در این مقاله تلاش شده است صورت های پیکرگردانی، یعنی تغییرهیات، طلسم یا جادو و تجسد در افسانه های مردم ایران بررسی شود تا هر چه بیشتر بر اهمیت حفظ و مطالعه ی فرهنگی قصه های عامیانه که مهمترین بستر تجلی انگاره ها و بن مایه های اساطیری است تاکید شود.
نتایج حاصل از این مقاله در این قصه ها تغییرهیات با 118 مورد، طلسم یا جادو با 82 مورد و تجسد با 9 مورد بیشترین بسامدها را به خود اختصاص داده است.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.