ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر پراکنش گونه در معرض خطر انقراض کرفس کوهی با استفاده از مدل افزایشی تعمیم یافته

امروزه تغییرات اقلیمی باعث تغییرات زیادی در شرایط رویشگاهی گونه های گیاهی شده است. در مطالعه حاضر چگونگی تغییرات پراکنش گونه کرفس کوهی (Kelussia odoratissima Mozaff) به عنوان گونه ای دارویی و اقتصادی در مقاطع زمانی حال و آینده (2030 و 2080 میلادی، مدل Hadcm3 تحت سناریو A2) بررسی شده است. بدین منظور داده های 50 سایت حضور و عدم حضور گونه مورد مطالعه با استفاده از روش تصادفی طبقه بندی شده در شهرستان فریدونشهر جمع آوری گردید و ارتباط آن با عوامل محیطی شامل فیزیوگرافی (شیب، جهت، ارتفاع) و 19متغیر اقلیمی (میانگین درجه حرارت روزانه، بارندگی سالیانه و...) با استفاده از مدل رگرسیون افزایشی تعمیم یافته (GAM) مشخص و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه پراکنش بالقوه گونه کرفس کوهی تولید گردید. مهمترین عوامل محیطی تاثیرگذار بر پراکنش این گونه، میانگین درجه حرارت سالیانه، بارندگی سالیانه، ارتفاع و شیب تعیین شد. ارزیابی مدل با استفاده از ضرایب آماری کاپا و سطح زیر منحنی پلات های ROC به ترتیب 97/0 و 98/0 تعیین شد که نشان دهنده تطابق بسیار بالای مدل با واقعیت زمینی است. نتایج حاصل از پیش بینی پراکنش گونه ای تحت سناریو A2 طی سال های 2030 و 2080 میلادی بیانگر کاهش رخداد گونه کرفس کوهی و جابجایی این گونه به سمت مناطق مرتفع است. این جابجایی به دلیل کاهش بارندگی سالیانه و افزایش میانگین دما تحت این سناریو است. نتایج این پژوهش برای مقاصد مدیریتی در توسعه پایدار اکوسیستم های مرتعی، مخصوصا حفاظت و احیای رویشگاه گونه کرفس کوهی کاربرد دارد.