تحلیل حکایت «مشت زن» گلستان سعدی بر اساس نظریه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ

گلستان سعدی یکی از آثار منثور قرن هفتم هجری است که به زبانی ساده و روان نگاشته شده است. در بین حکایات این کتاب برخی حکایات هستند که ساختاری مطابق با نظریه های ساختارگرایی داستانی معاصر دارند که یکی از این حکایات، حکایت مشت زن از باب سوم گلستان است. روش «ولادیمیر پراپ» یکی از این روش های نقد است. او با توجه به طبقه بندی داستان ها که بیشتر بر اساس محتوا و درون مایه داستان ها بود، رده بندی خود را بر روی فرم و ساختار داستان ها بنا نهاد. ما در این پژوهش بر اساس نطریه پراپ نشان خواهیم داد که حکایت مشت زن گلستان سعدی با الگوی پراپ مطابقت دارد. بیشتر کارکردهایی که پراپ عنوان کرده است در این حکایت وجود دارند. روی هم رفته نوزده خویشکاری اصلی در این حکایت وجود دارد که ترتیب آن ها اندکی تغییر کرده است و برخلاف نظریه پراپ که عروسی را خویشکاری نهایی می داند، این حکایت با خویشکاری نجات پایان می یابد. البته وجود این خویشکاری ها در حکایت گواه این مدعاست که سعدی نیز ساختار خاصی برای حکایات خویش دارد.