پژوهشی در بیماری های دهان و دندان در جراحی دوره اسلامی بر اساس کتاب «العمده فی الجراحه ابن قف»

در میان شعبه های متعدد طب دوره اسلامی، جراحی نیاز به تخصص، تجربه و دقت بسیار بالایی دارد. هدف از این پژوهش، یافتن اصول و تکنیک های مورداستفاده ابن قف، یکی از برجسته ترین جراحان دوره اسلامی، در کتاب «العمده فی الجراحه» بوده است. این کتاب به نوعی آخرین تالیف روشمند و اصیل در این حوزه بوده که بازتاب دهنده میراث شکوهمند جراحان سرزمین های اسلامی است و بررسی آن شمایی جامع و کلی از اصول و تکنیک های منحصر به فرد جراحان را به نمایش می گذارد. روش پژوهش نیز توصیفی با تحلیل اطلاعات است. نتایج تحقیق موید این نکته است که تکیه بر تجربه شخصی، دقت احتیاطی بالا، شناخت دقیق از ابزارهای جراحی، رعایت تناسب میان میزان درد و رنج فرایند درمانی و ریسک کم تر از اصول اساسی جراحی در این کتاب است. اصول دیگر او نیز تشخیص متمایز و صحیح مکان بیماری ها، توصیف ابزارهای تخصصی، رعایت اصول احتیاطی، بخیه زدن، جلوگیری از خونریزی با روش داغ کردن غیر مستقیم با آتش (کی بالنار)، روغن (کی بالسمن) یا داغ کردن مستقیم یا قرقره کردن ادویه مرکبه، ضد عفونی و مرهم گزاری، جرم گیری (تراشیدن سطح دندان) و شکسته بندی موضع بدون زخم یا همراه زخم بوده است. تکنیک های ویژه او نیز شامل شکاف زدن عرضی بدون کشط یا با کشط کردن، کشیدن دندان (قلع) با تکنیک شکافتن، قطع کردن با تکنیک کشط کردن، داغ کردن مستقیم و غیر مستقیم بوده است.