ولایت فقیه یا نظارت فقیه

نظارت فقیه، نظریه ای است که توسط گروهی از متفکران نواندیش ارائه شده و در صدد اثبات این نکته است که اداره جامعه اسلامی و اجرای احکام الاهی بدون ولایت فقیه و سرپرستی فقیه جامع الشرایط که تمام امور جامعه را دست بگیرد نیز امکان پذیر است.
آن ها با تمسک به اصل «عدم ولایه احد علی احد» و نیز دلیل عقلی ای که ارائه می دهند، معتقدند اداره جامعه و اجرای احکام اسلامی نیازمند پذیرش ولایت فقیه نبوده و هیچ آسیبی به اسلامی بودن جامعه نمی زند. ایشان مزایایی را برای نظریه خویش نسبت به نظریه ولایت فقیه که تمام قدرت اجرایی و نظارتی را در اختیار فقیه جامع الشرایط قرار می دهد، برمی شمارند.
البته علاوه بر تمسک به دلیل عقلی و اصل « عدم ولایه احد علی احد »، آن ها بر پایه برخی وقایع تاریخی و نیز عملکرد امام خمینی(ره) در برهه هایی از زمان که شائبه قائل بودن ایشان به نظارت فقیه را دارد، معتقدند؛ اصل، اداره جامعه بر اساس احکام اسلامی است و این مهم با نظارت فقیه بر امور اجرایی قابل دستیابی است و نظریه ولایت فقیه بعدها در اندیشه سیاسی اسلام شکل گرفته است.
در این مقاله به نقد و بررسی ادله عقلی این نظریه و دلالت اصل «عدم ولایه احد علی احد » بر مدعای ایشان پرداخته شده است.