ارزیابی اثرات آزادسازی تجاری بر صنعت فرش دستباف ایران با استفاده از ماتریس تحلیل سیاست (مطالعه موردی: استان قم)

یکی از دغدغه های اساسی کشورهای دنیا به خصوص کشورهای در حال توسعه، فرآیند رو به گسترش جهانی شدن و چگونگی رویارویی با این فرآیند است. جهانی شدن فرآیندی نیست که در تمام کشورها به طور یکسانی تجربه شود، بلکه کشورهایی می توانند از آن بهره بیشتری ببرند و از فرصت های ایجاد شده به وسیله آن حداکثر بهره برداری را داشته باشند که شناخت درستی نسبت به همه جوانب آن پیدا کرده باشند و در نتیجه خود را برای رقابت هر چه بهتر در سطح بین المللی آماده سازند. شناخت مزیت های نسبی و رقابتی در بخش های مختلف اقتصاد کشور می تواند گام مهمی برای افزایش رقابت پذیری باشد. یکی از صنایع مهمی که بدین منظور باید مورد مطالعه قرار گیرد صنعت فرش دستباف است. به همین دلیل این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش علمی ماتریس تحلیل سیاست PAM[1] چارچوبی را فراهم نماید تا شاخص هایی را که در بحث از آزاد سازی و صنعت فرش دستباف ایران دخیل است، به طور همزمان محاسبه و تحلیل نماید. با توجه به ویژگی های ساختاری و تنوع و تخصص های منطقه ای گوناگون در خصوص شیوه بافت، طرح و نقشه و رنگ آمیزی فرش های ایران، استان قم به عنوان یکی از عمده ترین مراکز تولید فرش دستباف در ایران جهت مطالعه حاضر انتخاب شده است. این استان با توجه به پیشینه و خصوصیات ظاهری و ویژگی های منحصر به فرد بافت خود، در حال حاضر فرش دستباف 65 رج چله ابریشمی گل ابریشم کرک را به عنوان فرش برتر تولیدی - صادراتی خود معرفی نموده است. لذا ما در این تحقیق برای ارزیابی اثرات آزاد سازی تجاری بر صنعت فرش دستباف از داده ها و اطلاعات مربوط به این نوع فرش در سال 1385 استفاده نمودیم. نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از آن است که شاخص توان رقابت صادراتی برابر با 93/0 است، که نشان می دهد فرش دستباف 65 رج ابریشمی استان قم در شرایط فعلی در بازارهای جهانی دارای توان رقابت است. همچنین شاخص مزیت نسبی بر اساس هزینه واحد، که همان مزیت رقابتی واقعی در شرایط رقابت آزاد (شرایط بعد از پیوستن ایران به WTO) است، برابر با 84/0 بوده و این امر نشان می دهد که استان قم در تولید فرش مذکور دارای مزیت نسبی است.