بررسی فرایند شناختی و رفتارهای تغذیه ای میوه و سبزی در کارکنان پرستاری بر اساس الگوی مراحل تغییر- اردبیل 1395

تغذیه نامناسب کارکنان را در معرض خطر اضافه وزن یا چاقی قرار می‫دهد و نه تنها سلامتی خودشان بلکه ارائه خدمات سلامتی به بیماران را نیز تحت تاثیر قرار می‫دهد. با توجه به این که الگوی مراحل تغییر یک مدل جامع شناخته شده در زمینه رعایت رژیم غذایی و مصرف میوه و سبزیجات است، لذا این مطالعه با هدف بررسی مراحل تغییر رفتار و فرایندهای شناختی و رفتاری مرتبط با مصرف میوه و سبزیجات انجام شد.
این پژوهش مقطعی با مشارکت 300 نفر از کارکنان پرستاری- مامایی مراکز آموزشی درمانی شهر اردبیل انجام شد که به روش نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای است که شامل سوالات دموگرافیک، مراحل تغییر رفتار و فرایندهای تغییر مصرف میوه و سبزیجات بود. روایی و پایایی پرسشنامه در مطالعات قبلی تایید شده بود. داده ها با نرم افزار SPSS-19 و با شاخص‫های توصیفی، آزمون همبستگی اسپیرمن، آنالیز واریانس یکطرفه و آزمون پست هاک تحلیل شدند.
میانگین سن شرکت کنندگان 05/7±31 و میانگین نمایه توده بدنی (BMI[1]) 5/3±7/25 می‫باشد. اکثر افراد در مراحل غیرفعال (مراحل پیش تفکر، تفکر، و آمادگی) تغییر رفتار مصرف میوه و سبزیجات و تنها 7/22 درصد افراد در مراحل فعال (مراحل عمل و نگهداری) بودند. فرایندهای شناختی و فرایندهای رفتاری در افراد مرحله نگهداشت به طور معنی‫داری بیش از افراد مرحله تفکر بود. میانگین نمره فرایندهای رهایی اجتماعی، بازارزشیابی محیط، خودارزشیابی مجدد، کنترل محرک و شرطی سازی متقابل به طورآشکاری از مراحل غیرفعال به سمت مراحل فعال روند صعودی داشت.
یافته ها از اهمیت و تاثیرگذاری فرایندهای تغییر در مصرف میوه و سبزیجات در بین کارکنان پرستاری و مامایی حکایت داشت. این فرایندها از جمله رهایی اجتماعی، خودارزشیابی مجدد و شرطی سازی متقابل در راستای پیشروی افراد در مراحل تغییر رفتار مصرف میوه و سبزیجات تاثیر بیشتری داشتند. پیشنهاد می شود در برنامه ریزی های آموزشی برای افزایش مصرف میوه و سبزیجات، فرایندهای تغییر مدنظر قرار گیرند.