تحلیل ویژگی های جمعیتی و شاخص های اقتصادی - اجتماعی منطقه 17 شهرداری تهران: پایگاه تحقیقات جمعیت دانشگاه علوم پزشکی تهران

انسان بخشی از ساختار اجتماعی- اقتصادی پیرامون خود می باشد و از محیط متاثر شده و بر آن تاثیر می گذارد. نادیده گرفتن ابعاد محیطی و اجتماعی، منجر به عدم موفقیت برنامه های محیط برنامه های مربوط به سلامت شده و نابرابری را در وضعیت سلامت گروه های مختلف جامعه محسوس تر نموده است. هدف از این مطالعه بررسی ترکیب اجتماعی و اقتصادی شهروندان منطقه 17 شهرداری تهران (تحت پوشش پایگاه تحقیقات جمعیت) به منظور ترسیم تصویر دموگرافیک از جامعه مورد نظر می باشد.
برای انجام مطالعه از ترکیب دو شیوه کمی و کیفی بهره گرفته شد. مطالعه کمی توصیفی با روش نمونه گیری خوشه ایبر روی 1121 خانوار ساکن در حوزه پایگاه تحقیقات جمعیت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران انجام شد. برای تهیه مشخصات دموگرافیک جامعه از بخش اطلاعات دموگرافیک پرسشنامه مطالعه جهانی سلامت سازمان بهداشت جهانی استفاده گردید.
شیوه کیفی استفاده شده برای تهیه پروفایل جامعه، روش تحقیق ارزیابی سریع بر اساس تکنیک تحلیل اجتماعی- اقتصادی و جنسیت بود. ابزار مفاهیم توسعه استفاده شده عبارت بودند از: نقشه اجتماعی و مشاهده و تهیه یادداشت های میدانی و مصاحبه و ملاقات با مردم و افراد کلیدی منطقه. برای اعتبار بخشی به اطلاعات از روش مثلثی استفاده شد. همچنین از ابزار روند تغییرات برای بررسی روند تغییرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی و ساختار نهادهای اجتماعی در طی زمان استفاده شد.
میانگین سنی خانوار 27.94 سال و متوسط بعد خانوار 4.23 نفر بود. از نظر وضعیت تاهل بیشترین درصد از واحدهای مورد پژوهش از خانوارها (47.5%) ازدواج نکرده بودند. بیشترین درصد افراد (30.7%) تحصیلات متوسطه داشتند. از نظر قومیت بیشتر افراد آذری بوده (57.8%) و از نظر شغل، اکثریت (11.9%) شغل آزاد داشتند. یافته های کیفی نشان داد که ناحیه یک، نبض اقتصادی منطقه می باشد. این امر محدود به اقشار خاصی بوده و بیکاری در حاشیه آن از سوی افراد تحت مطالعه بیش از همه گزارش شد. عمده ترین مسائل اجتماعی منطقه عبارت بودند از: اعتیاد، زیاد بودن جمعیت و شلوغی منطقه، بالا بودن خشونت و...
تنوع مسائل اجتماعی و اقتصادی شهروندان منطقه 17 شهرداری، این جامعه را به عنوان یک جامعه با مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیاد معرفی می کند. بستر سازی و فراهم آوردن زمینه های مناسب برای شکل گیری مشارکت آحاد مردم در زمینه حل معضلات تاثیر گذار بر سلامت، راهکاری در جهت توسعه پایدار است. حل مشکلات عدیده این منطقه تنها از طریق بخش سلامت قابل حصول نیست و نیازمند همکاری بین بخشی و ایجاد محیط مناسب برای مشارکت مردمی می باشد.