وضعیت دریافت غذا و مواد مغذی در جمعیت 60-20 ساله ساکن پایگاه تحقیقات جمعیتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

دانش تغذیه روز به روز اهمیت بیشتری در ارتقای سلامتی و پیشگیری از بیماری ها پیدا می کند. برای برنامه ریزی در جهت بهبود وضع تغذیه، داشتن اطلاعاتی از وضعیت موجود مورد نیاز است. هدف از مطالعه حاضر، تعیین الگوی دریافت غذا و مواد مغذی در ساکنین محدوده پایگاه تحقیقات جمعیتی دانشگاه علوم پزشکی تهران است که علاوه بر این که داده های پایه ای را فراهم می کند، می تواند در آینده برای مقایسه و تعیین روند مصرف و اندازه گیری تغییرات در الگوی مصرف در طول زمان بکار رود و با شناسایی مشکلات تغذیه ای در برنامه ریزی های بهداشتی و تغذیه ای این منطقه نیز کاربرد داشته باشد.
مطالعه از نوع مقطعی است. 310 زن و 185 مرد 20-60 ساله منطقه 17 تهران، با نمونه گیری خوشه ایتصادفی انتخاب شدند. در مرحله بعد الگوی مصرف افراد، بر اساس یاد آمد 24 ساعته خوراک در دو روز غیر متوالی تعیین شد. در مراجعه اول پس از دادن توضیح مختصری در موارد اهداف طرح، پرسشنامه مشخصات فردی و یاد آمد 24 ساعته خوراک تکمیل و اندازه گیری قد و وزن انجام شد. در مراجعه دوم پرسشنامه یاد آمد 24 ساعته خوراک مجددا تکمیل شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزارهایDorosti Food Processor (نرم افزار تغذیه ای حاوی جداول ترکیبات غذایی موجود در N3،FP و جدول ترکیبات غذاهای ایرانی) وDiet Analysis plus (نرم افزار تغذیه ای) وSPSS انجام گرفت.
میانگین و انحراف معیار دریافت روزانه انرژی، پروتئین، کربوهیدرات، چربی، چربی اشباع، کلسترول، ویتامین های A، B2، B6،B12 و اسید فولیک، روی، آهن و کلسیم، به ترتیب، بدین قرار بود: در مردان 336±2902 کالری، 15±88 گرم، 69±461 گرم، 19 ±80 گرم، 7±27 گرم، 112±272 میلی گرم، 319±943 میکروگرم RE، 1.2±0.35 میلی گرم، 0.37±1.2 میلی گرم، 2.67±2.9 میکروگرم، 73.7±294 میکروگرم، 2.25±10.48 میلی گرم، 5.81±28.9 میلی گرم و 123±537 میلی گرم، و در زنان 234± 2226 کالری، 11±66 گرم، 41±344 گرم، 14±70 گرم، 6±22 گرم، 85±205 میلی گرم، 291±882 میکروگرم RE، 0.88±0.22 میلی گرم، 0.24±1.14 میلی گرم، 2.07±2.2 میکروگرم، 60.7±270 میکروگرم، 1.62±8.65 میلی گرم، 4.27±22.66 میلی گرم و 113±433 میلی گرم. میانگین و انحراف معیار تعداد سروینگ های دریافتی در روز از گروه های «نان و غلات»، «میوه»، «سبزی»، «شیر و لبنیات»، «گوشت و حبوبات» (گروه های اصلی هرم غذایی) به ترتیب در مردان 3.80±12.74، 1.44±1.52، 2.74±4.30، 0.72±0.97 و 0.98±0.90، و در زنان 3.3±9.8، 2.06±0.87، 2.4±0.88، 0.60±0.82 و 0.84±0.86 بود. 38% مردان و 23% زنان، دریافت کلسترول مساوی و یا بیشتر از 300 میلی گرم کلسترول در روز داشتند. 43% از مردان و 35% زنان تحت مطالعه، بیشتر از 75 گرم در روز چربی دریافت می کردند.
این نتایج نشان می دهد که جامعه مورد بررسی، در حالی که از نظر دریافت بیشتر ریزمغذی ها، دچار کمبود است، از نظر میزان چربی و کلسترول دچار اضافه دریافت است. این وضعیت گویای این است که جامعه مورد نظر در حال گذر تغذیه ای است. پیشنهاد می شود مطالعات گسترده تری جهت شناسایی مشکلات تغذیه ای (کمبود و فزونی دریافت مواد مغذی و عوامل خطر تغذیه ای مرتبط با بیماری های مزمن) در منطقه 17 تهران صورت گیرد و در صورت لزوم، تدابیر مناسب در برنامه ریزی های بهداشتی و تغذیه ای اتخاذ و مداخلات لازم (غنی کردن مواد غذایی و آموزش جهت اصلاح الگوی رژیم غذایی) انجام شود.