بررسی و رتبه بندی افشای ابعاد، مولفه ها‎ ‎و‎ ‎شاخص های‎ ‎سرمایه فکری به روش سلسله مراتبی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

نقش سرمایه فکری و تاثیر انکارنکردنی آن در موفقیت شرکت ها، اهمیت شناسایی و افشای اطلاعات مربوط به سرمایه فکری را دوچندان می کند. از طرفی در حال حاضر در ایران مقررات و استانداردهای مشخصی برای افشای سرمایه فکری در گزارشهای مالی در سطح شرکتها وجود ندارد. پژوهش حاضر بدنبال تعیین مدلی برای رتبه بندی اهمیت افشای ابعاد، مولفه ها و شاخص های سرمایه فکری در ایران به روش سلسله مراتبی می باشد. ابتدا نظر تعداد 32 نفر از خبرگان شامل 8 نفر اساتید دانشگاه، 8 نفر مدیران مالی شرکت ها، 8 نفر اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران و 8 نفر معامله گر کارگزاران بورس در مورد اهمیت افشای سرمایه فکری شامل 61 معیار در قالب 30 شاخص، 10 مولفه و 3 بعد اصلی در سال 1397بررسی می شود. از نظر خبرگان در سطح ابعاد، سرمایه انسانی دارای رتبه یک اهمیت افشا و سرمایه رابطه ای و ساختاری در رتبه های بعدی هستند. در رتبه بندی نهایی بین شاخص ها، اطلاعات بهره وری کارکنان و اطلاعات قومیتی و جنسیتی کارکنان به ترتیب ‏‎‏ بالاترین و پایین ترین درجه اهمیت افشا را دارند. هدف دوم پژوهش به بررسی وضعیت افشای سرمایه فکری در شرکت ها ی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روش تحلیل محتوا می پردازد. از اطلاعات مالی 118 شرکت در دوره 1391 تا 1395 استفاده گردید. بیشترین نمره افشا در شرکت ها مربوط به سرمایه انسانی و کمترین آن متعلق به سرمایه ساختاری است که منطبق با نظرات خبرگان از نظر اهمیت افشای ابعاد سرمایه فکری است. 59 درصد شرکت ها،60 الی 70 درصد شاخص های سرمایه فکری (61 شاخص) را افشا نمی کنند.