تحلیل الگوهای رشد شهری با تاکید بر نظریه رشد هوشمند، مطالعه موردی، منطقه 22 کلان شهر تهران

در قرن بیست و یکم مسئله فرم و شکل یا چگونگی رشد و توسعه شهر در فضا که همسو با آموزه های پایداری شهرها باشد، یکی از دغدغه های اساسی متخصصان و دانشمندان شهری به شمار می رود. این دغدغه در قالب رشد پراکنده شهری در بسیاری از شهرها به عنوان یک مشکل اساسی بروز و نمود یافته است و شهر تهران نیز از این مشکل در امان نمانده است. روش تحقیق با توجه به ماهیت موضوع، اهداف و سوالات تحقیق، به صورت کتابخانه ای و پیمایشی، با استفاده از ابزارهای مشاهده، پرسشنامه می باشد. شناسایی الگوی رشد منطقه با استفاده از مدل آنتروپی شانون و هلدرن انجام شده و داده های اولویت بندی و شناسایی نیروهای تاثیرگذار و تاثیرپذیر با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای و مدل تحلیل ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. برمبنای نتایج به دست آمده مدل آنتروپی شانون، منطقه 22، طی 10 سال الگوی رشد پراکنده داشته و بر اساس مدل هلدرن، تاثیر توسعه فیزیکی رشد منطقه بیش از افزایش جمعیت آن بوده است. همچنین نتایج نهایی برتری اولویت ها نشان می دهد، به ترتیب «افزایش قیمت زمین» و «استقلال در تصمیم گیری (دولتی/ خصوصی)» و «بورس بازی و سوداگری زمین» از اهمیت بیشتری نسبت به سایر پارامترها برخوردار بوده اند. در همین راستا عوامل تاثیرپذیر از رشد پراکنده منطقه 22 تهران عبارت از «کاهش فعالیت بدنی»، «تخریب خاک»، « افزایش مصرف سوخت و انرژی»، «آلودگی هوا»، «از بین رفتن زمین های کشاورزی»، «از بین رفتن اکوسیستم و حیات وحش»، «افزایش دما» می باشد.