طراحی مدل مفهومی الگوی دفاع سایبری جمهوری اسلامی ایران

گذشته از دستاوردهای فضای سایبر، توجه به تهدیدات روزافزون این فضا، در اولویت بسیاری از بازیگران دولتی و غیردولتی قرار گرفته است. حملات سایبری به عنوان جدیدترین و پیچیده ترین نبردها ذیل عملیات های نظامی به شمار می آید. حملات سایبری به دلیل جدید بودن، درصد هزینه پایین و فایده بالا، عدم توانایی کشور هدف در مشخص و اثبات نمودن منشا تهدید و عدم توانایی در تعیین میزان و دامنه خسارات وارد شده در مراحل اولیه شروع حمله، مورد توجه کشورهای متخاصم به ویژه در جنگ های ترکیبی قرار گرفته است. جایگاه خاص جمهوری اسلامی ایران در ترتیبات منطقه ای و نظام بین الملل سبب شده تا نظام سلطه از فضای سایبری برای تحدید قدرت ملی به شکل فزاینده ای بهره برداری نماید. در این میان، به منظور ایجاد سازوکار مناسب برای تضمین امنیت و منافع ملی در این فضا، شناخت ابعاد مختلف این مسئله به دغدغه بسیاری از صاحب نظران این حوزه تبدیل شده است.
در همین راستا، ایجاد هرگونه نظام کارآمد دفاع سایبری مستلزم طراحی مدل مفهومی دفاع سایبری است. این پژوهش با این پرسش که چارچوب مفهومی دفاع سایبری و مولفه های اساسی آن در جمهوری اسلامی ایران چیست؟ با به کارگیری فن خوشه بندی در تحلیل محتوا و تکنیک دلفی درصدد طراحی مدل مفهومی دفاع سایبری برآمده است. برای این منظور، سه مفهوم بازدارندگی، پدافند (دفع) و برگشت پذیری به مثابه ابعاد اساسی دفاع سایبری مورد شناسایی قرار گرفتند و سپس مولفه های هر یک از این ابعاد استخراج و شاخص های هر مولفه معین شدند. با مجموع ابعاد، مولفه ها و شاخص های دفاع سایبری، مدل مفهومی دفاع سایبری طراحی گردید.