نقش صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در بهبود عملکرد ژنوتیپ های سویا تحت تنش کم آبی

به منظور ارزیابی اثر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی برتحمل به تنش کم آبی در ژنوتیپ های سویا، این آزمایش گلدانی با 15 ژنوتیپ وارداتی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در شهرستان دماوند انجام شد. عامل اول شامل 15 ژنوتیپ سویا و عامل دوم شامل دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری در زمان 50 درصد غلاف دهی تا زمان دانه بندی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تنوعی بین ژنوتیپ ها در شرایط کم آبی و آبیاری عادی وجود داشت. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد در شرایط بدون تنش ژنوتیپ های 3، 5 و13 بیش ترین کلروفیلa ، ژنوتیپ 15 بیش ترین کلروفیل کل، ژنوتیپ 5 بیش ترین کاروتنوئید، ژنوتیپ های 13 و 14 بیش ترین پروتئین دانه، ژنوتیپ های 7 و 13 بیش ترین تعداد برگ، ژنوتیپ های 2 و 10 بیش ترین وزن خشک بوته و ژنوتیپ 13 بیش ترین شاخص برداشت و عملکرد دانه را داشتند. تنش کم آبیاری باعث کاهش عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک و مورفولوژیک شد. تحت این شرایط برخی صفات نیز افزایش داشتند. ژنوتیپ 3 دارای بیش ترین کلروفیل b و نسبت کلروفیلa به b، ژنوتیپ 5 و 8 بیش ترین فلاونوئید، ژنوتیپ 5 بیش ترین مقدار پرولین و ژنوتیپ 14 بیش ترین عملکرد را داشتند. تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که در شرایط آبیاری عادی چهار مولفه اول 67/85 درصد واریانس کل را تبیین نمودند، به طوری که سهم مولفه اول تا چهارم به ترتیب 38/81، 20/65، 15/62 و 10/57 درصد بود. در شرایط اعمال تنش چهار مولفه اول 82/26 درصد واریانس کل را تبیین کردند، به طوری که سهم مولفه اول تا چهارم به ترتیب 35/85، 25/20، 13/66 و 7/80 درصد بود.