دیپلماسی گفتمانی پیام های امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری به کنگره حج و تاثیرات آن

امام خمینی، هر ساله با فرا رسیدن موسم حج به منظور استفاده مطلوب از این ظرفیت عظیم، پیامی را به این کنگره انسانی- اسلامی ارسال می کردند و پس از ایشان نیز مقام معظم رهبری این رویه را دنبال کردند. این مقاله در وهله نخست در پی استخراج دیپلماسی گفتمانی امام و مقام معظم رهبری در زمینه حج به عنوان یکی از مهم ترین راهکار های صدور انقلاب و نفوذ جمهوری اسلامی در جهان است. در مرحله بعد، به دنبال یافتن تفاوت ها یا شباهت های دیپلماسی گفتمانی امام و رهبری است و نهایتا نگاهی خواهد داشت به تاثیرات این دیپلماسی در عرصه های مختلف. به این منظور کلیه پیام های ارسال شده امام به کنگره حج، از زمان پیروزی انقلاب تا رحلت ایشان و همچنین پیام های رهبری به این کنگره از سال 1369 تا 1397 به عنوان اصلی ترین و مرتبط ترین منابع موجود در این خصوص با روش عملیاتی تحلیل گفتمان، موسوم به پدام مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهند که اصلی ترین محور های دیپلماسی گفتمانی امام را توحید، عدم جدایی دین از سیاست، وحدت مسلمین، استکبار ستیزی، حرکت های استکباری غرب، حمایت از مستضعفین و مظلومین و صدور انقلاب تشکیل می دهد. مقام معظم رهبری نیز علاوه بر این موارد، محور های کلیدی دیگری نظیر حمایت از فلسطین، بیداری اسلامی، مبارزه با تهاجم فرهنگی، مقاومت و پایداری، فرصت سازی های حج و مشکلات جهان اسلام را مطرح کرده است. در نتیجه مقام معظم رهبری دیپلماسی گفتمانی امام را بسط و گسترش داده است. هر یک از موارد نامبرده شده در نفوذ آرمان های اسلامی نزد سایر ملل موثر بوده است