بررسی تطبیقی میزان ارتباط سوره عادیات با امیرالمومنین(ع) در منابع فریقین

تفسیر صحیح سوره «عادیات»، یکی از فضائل امیرالمومنین(ع) را ثابت می کند. پژوهش حاضر می کوشد تا اختلاف های تفسیری سوره «عادیات» را حل کند. بدین منظور، براساس تفاسیر و سایر منابع فریقین که این واقعه را گزارش کرده اند، به مطالعه واژه ها و رفع تعارض روایات اسباب نزول این سوره پرداخته است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی، با بررسی تطبیقی تفاسیر فریقین، به بررسی دیدگاه های موجود درباره مصداق واژه «عادیات» پرداخته و به دنبال یافتن راه حل تعارض روایات اهل سنت، در زمینه اسباب نزول سوره عادیات و نیز رفع اختلاف منابع تاریخی فریقین در شرح «غزوه ذات السلاسل» می باشد. نتایج نشان می دهد، درباره مصداق واژه «عادیات»، مفسران چهار احتمال داده اند: شترهای حاجیان، اسب ها به طور کلی، اسب جنگی و اسب ها در یک جهاد ویژه. نظریه چهارم، هم با فضا و سیاق و تفسیر بلاغی - بیانی سوره سازگار است، و هم با اصول ادبی و لغت شناسی واژه های «ضبح» و «قدح»، و هم با روایات اسباب نزول. سوره عادیات، درپی جهاد مسلمانان، به فرماندهی حضرت علی(ع) و پیروزی ایشان در غزوه «ذات السلاسل» در مدینه نازل شده است. از آن جا که قبل از نزول سوره، خطر مهمی پیامبر(ص) را تهدید می کرده و سه نفر از صحابه، نتوانستند به نتیجه لازم در دفع دشمنان برسند، این سوره مکی شمرده شده تا این که برخی حقایق، پنهان بماند. روایات اسباب نزول در منابع اهل سنت، به علت اضطراب و تعارض فراوان و عدم هماهنگی با واژه ها و فضای سوره، مورد تردید قرار گرفته و کاستی منابع تاریخی آنها نیز، در شرح «غزوه ذات السلاسل» تبیین شده است .این منابع با حذف بخش مربوط به فرماندهی حضرت علی(ع)، آن را به عمروعاص مرتبط می دانند که بخش کوچکی از ماجرای جنگ است.