ارزیابی تنوع ژنتیکی جو وحشی (Hordeum vulgare ssp. spontaneum) جمع آوری شده از غرب ایران و برخی هیبریدهای حاصل از تلاقی با جو زراعی

بررسی تنوع ژنتیکی خویشاوندان وحشی گونه های زراعی جو برای سازگاری در محیط های تنش دار، منابع ارزشمندی برای اصلاح گیاهان زراعی به ویژه برای شرایط تغییر اقلیم با معضل گرما و خشکی هستند. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 54 ژنوتیپ مشتمل بر 47 ژنوتیپ جو وحشی اسپونتنئوم غرب کشور، یک رقم زراعی (ریحان) و شش هیبرید F1 حاصل از تلاقی رقم زراعی با جو وحشی با استفاده از صفات مورفولوژیک کمی و کیفی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در بوته در بین صفات کمی دارای بیشترین تنوع و رنگ دانه در بین صفات کیفی، دارای بیشترین چند شکلی بوده اند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی مولفه اول با 5/31 درصد از تنوع با بیشترین سهم روز تا گل دهی، روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی و مولفه دوم 18/22 درصد تنوع را با بیشترین سهم عملکرد دانه، وزن هزار دانه و عرض دانه معرفی کرد که این مولفه ها مرتبط با فنولوژی و عملکرد شناخته شدند. نتایج تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ ها را در چهار گروه، گروه بندی کرد که در گروه اول، رقم زراعی ریحان، گروه دوم، هیبریدهای F1 و سه ژنوتیپ وحشی با عملکرد برتر و گروه سوم، ژنوتیپ های وحشی شمال غربی کشور و گروه چهارم سایر ژنوتیپ های وحشی قرار گرفتند. با وجود باروری کامل هیبیرید بین رقم زراعی و ژنوتیپ های وحشی به لحاظ کروموزوم های همولوگ آنها، نتایج مطالعه حاضر، حاکی از عدم وجود هتروزیس در تلاقی زراعی × اهلی بود.